Środa, 31 października – Dzień Rozrzutności, Światowy Dzień Oszczędzania, Dziady, Halloween, Samhain

Ale to nie koniec.

Bo właśnie dzisiaj obchodzimy jeszcze 3 bardzo tajemnicze, wręcz niesamowite święta. Sama jestem ciekawa, co też Wam napiszę, więc szybciutko zabieram się do pracy.

Dziady

I już widzę jak wszyscy nagle z zakamarków pamięci wydobywają lekcje polskiego, części jakiegoś dramatu –  Mickiewicza chyba, jakieś nudy…

Rzeczywiście, obrzęd o którym mowa, stał się inspiracją do II części Dziadów Adama Mickiewicza, których centralnym motywem są sceny wzywania dusz podczas wiejskiego zgromadzenia, odbywającego się w opuszczonej kaplicy na cmentarzu. Obrzędowi przewodniczy Guślarz (Koźlarz, Huslar), wygłaszający rytualne formuły i przywołujący dusze zmarłych przebywające w czyśćcu. Mają one powiedzieć, czego potrzeba im do osiągnięcia zbawienia i posilić się przeniesionymi dla nich potrawami. Tyle w skrócie.

Autor zaczerpnął z folkloru białoruskiego liczne elementy, poddał je artystycznej obróbce i stworzył oryginalny obraz. W rzeczywistości obrzędy dziadów odbywały się za czasów chrześcijańskich albo w domach, albo na cmentarzach przy grobach przodków lub też w miejscach związanych z dawnymi ośrodkami kultu – na wzgórzach, wzniesieniach, pod świętymi drzewami, w miejscach uważanych za święte. Mickiewiczowskie nawiązania do terminów takich jak „czyściec” i „zbawienie” są wynikiem połączenia zwyczajów pogańskich z chrześcijańskimi.

Dziady część II

Dziady to w folklorze białoruskim, przedchrześcijański obrzęd zaduszny, którego istotą było „obcowanie żywych z umarłymi”, a konkretnie nawiązywanie relacji z duszami przodków (dziadów), okresowo powracającymi do swych dawnych siedzib z czasów życia. To słowiańskie święto upamiętniające zmarłych obchodzono w nocy z 31 października na 1 listopada.

Celem obrzędów było pozyskanie przychylności zmarłych, których uważano za opiekunów w sferze płodności i urodzaju.

Podczas Dziadów nie tylko oddawano cześć duchom przodków, ale też proszono je o radę lub pomoc, składano im również ofiary, by zapewnić sobie ich pomyślność. Podczas Dziadów w oknach stawiano zapalone świece, a na rozstajach dróg rozpalano okazałe ogniska , by dusze wracające z zaświatów bez problemu trafiały do swoich dawnych domów.

Nazwa „dziady” używana była w poszczególnych gwarach głównie na terenach Białorusi, Polesia, Rosji i Ukrainy pod różnymi nazwami, takimi jak: pominki, przewody, radecznica, zaduszki.

W tradycji słowiańskiej święta zaduszne przypadały od trzech do sześciu razy w roku – w zależności od danego regionu. W Polsce najważniejsze obrzędy obchodzono:

• wiosną święto zmarłych obchodzono w okolicach 2 maja (zależnie od faz księżyca);
• jesienią ”dziady” obchodzono w noc z 31 października na 1 listopada, zwaną też Nocą Zaduszkową, Zaduszki, Zaduszki jesienne, Święto zmarłych, co było przygotowaniem do jesiennego Święta Zmarłych, obchodzonego w okolicach 2 listopada (zależnie od faz księżyca).

Halloween

Halloween to zwyczaj związany z maskaradą, obchodzony w wielu krajach w wieczór 31 października.

Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Mimo że dzień nie jest świętem urzędowym, cieszy się zaraz po święcie Bożego Narodzenia największą popularnością. Święto Halloween w Polsce pojawiło się w latach 90.

Głównym symbolem święta jest wydrążona i podświetlona od środka dynia z wyszczerbionymi zębami.

Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, trupie czaszki, nietoperze, czarne koty itp.

Najpopularniejsze zwyczaje w tym dniu to: cukierek albo psikus, apple bobbing, bal maskowy, scary farm.

Cukierek albo psikus (Trick-or-treating)  to zwyczaj polegający na tym, że dzieci chodzą w przebraniach od domu do domu, prosząc o słodycze lub czasami pieniądze, z pytaniem, Cukierek albo psikus? Psikusem tym może być psota wykonana na właścicielach domu lub ich własności, jeśli właściciel nie da zapłaty. Należy jednak pamiętać że odwiedzany dom musi być udekorowany halloweenowymi ozdobami. Jeśli dom nie jest udekorowany, dzieci omijają go.

W Stanach Zjednoczonych Cukierek albo psikus jest teraz jedną z głównych tradycji Halloween i ludzie, którzy mają w sąsiedztwie dzieci, przygotowują się do niego, wcześniej kupując słodkości.

Apple bobbing (Duck-apple) – zabawa Halloweenowa. Jabłka zostają umieszczane w misce wypełnionej wodą. Uczestnicy zabawy muszą ugryźć jedno z jabłek bez pomocy rąk. Jabłko nieuszkodzone przy zabawie, ma oznaczać szczęście w nadchodzącym roku.

Dokładna geneza Halloween nie jest znana. Może nią być rzymskie święto na cześć bóstwa owoców i nasion (Pomony) albo celtyckie święto na powitanie zimy.

Według tej drugiej teorii Halloween wywodzi się z obchodzonego w Europie północnej święta z okazji końca jesieni a początku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain („koniec lata”), walijskich jako Nos Galan Gaeaf („wieczór zimowy”), anglosaskich jako Blodmonath („krwawy miesiąc”), nordyckich jako „zimowe noce”. Z jednej strony był to czas radowania się minionymi zbiorami oraz powrotem bliskich do domów, z drugiej strony pojawiało się widmo zimy – czasu zmagań z głodem, chłodem i niedostatkiem światła słonecznego – w północnej Europie to zimą i wczesną wiosną umierało najwięcej ludzi. W powszechnej świadomości Halloween kojarzone jest ze świętem zmarłych – w rzeczywistości, zarówno poganie jak i wcześni chrześcijanie upamiętniali zmarłych wiosną – między marcem a majem.

The Nightmare Before Christmas – This is halloween

Samhain

Samhain to najważniejsze celtyckie święto, którego nazwa oznacza „koniec lata”. Związane jest z zakończeniem żniw i roku według kalendarza celtyckiego (współcześnie umownie 31 października na 1 listopada).

Według wierzeń w noc wigilii Samhain duchy osób, które zmarły w trakcie minionego roku, oraz tych, które się jeszcze nie narodziły, zstępują na ziemię w poszukiwaniu żywych, by w nich zamieszkać przez okres następnego roku. Celtowie gasili wszelkie ogniska, kaganki i pochodnie, żeby ich domy wyglądały na zimne i niegościnne, a poza domem wystawiali żywność dla duchów. Sami ubierali się w stare, podarte ubrania i chodzili po wsiach udając brudnych włóczęgów, dzięki czemu miał ich nie zechcieć żaden duch.

Lisa Thiel – Samhain song

Źródło:   https://pl.wikipedia.org;