Piątek, 5 kwietnia – Dzień Grzeczności za Kierownicą, Dzień Leśnika i Drzewiarza

Wydarzyło się:

(1614)  Jamestown w Wirginii odbyły się zaślubiny Pocahontas, córki wodza indiańskiego Powatana, z angielskim kolonistą Johnem Rolfe.

(1874) W Wiedniu odbyła się premiera operetki Zemsta nietoperza Johanna Straussa młodszego

W dzisiejszym dniu mamy tylko dwa święta nietypowe. Są to:

Dzień Grzeczności za Kierownicą

Dzień Leśnika i Drzewiarza

Pisałam o nich  (TUTAJ) .

A dzisiaj zapraszam Was w bardzo odległe czasy, do świata, który dla wielu z nas jest światem z bajki Disney’a.

Edyta Górniak – „Kolorowy wiatr” (piosenka z filmu „Pocahontas”) wyk. Edyta Górniak

Prawdziwy obraz Pocahontas jest nieco mniej bajkowy, za to niesamowicie ciekawy.

ndian-Calling-Pocahontas-and-Captain-Smith-Native-American-Music-Native-American-Music-my-free-mp3s.com-.mp3

***

405 lat temu, dokładnie 5 kwietnia 1614 roku, w Jamestown w Wirginii

odbyły się zaślubiny Pocahontas, córki wodza indiańskiego Powatana, z angielskim kolonistą Johnem Rolfe

Pocahontas to północnoamerykańska Indianka, której życie stało się kanwą dla wielu romantycznych historii.

Urodziła się ok. 1595 roku i tak naprawdę nazywała się Matoaka (czyt. Matowaka) co znaczy „białe piórko” natomiast Pocahontas (Mała Psotnica lub Łobuziak) było jej przydomkiem z okresu dzieciństwa. Była ulubioną córką Powatana, wodza Federacji Powatańskiej – Północnoamerykańskich Indian, kontrolującego tereny obecnej Wirginii. Jej matką była Nonoma Winanuske Matatiske.

Pocahontas, portret z 1883 roku, autor nieznany, źródło. wikimedia commons.

Młode Indianki uczono od dziecka pracy i tego jak przetrwać a więc i Pocahontas musiała pracować. Nie była księżniczką w europejskim tego słowa znaczeniu. Społeczność indiańska nie była na tyle zamożna, by pozwalać sobie, aby część jej członków – nawet elity, żyła z pracy rąk innych. Pracować musieli wszyscy.

Tymczasem John Smith, zanim stał się zdobywcą Wirginii i pogromcą Indian, włóczył się po Europie walcząc we wszystkich chyba najemnych armiach, jakie XVII – wieczne dwory angażowały na swe usługi. Był więc John najemnikiem francuskim, holenderskim i węgierskim.

Kapitan John Smith (1580-1631) – portret z XVIII wieku, namalowany przez Simona de Passe, źródło: wikimedia commons

W armii Siedmiogrodu walczył przeciwko Turkom, którzy wzięli go w jasyr i sprzedali na wybrzeża Morza Kaspijskiego. Uciekł stamtąd i przez ziemie Rzeczpospolitej Obojga Narodów przedostał się do Gdańska, a stamtąd powrócił do Anglii. W czasie swojej długiej wędrówki przez Podole, Małopolskę i Mazowsze zapoznał się nie tylko z gościnnością Polaków, ale także z ich wielorakimi umiejętnościami i rzetelną pracą.

Kiedy król Jakub I Stuart powierzył mu dowództwo wyprawy do Wirginii i John zaczął kompletować skład załóg i zbierać osadników, kategorycznie zażądał, aby sprowadzono mu do Londynu smolarzy i drwali z Polski. Tylko oni według Smitha mogli sprawnie i szybko uporać się z przerobem dużych ilości drewna z wirginijskich lasów. Był więc Smith tym człowiekiem, który otworzył Polakom drogę do Ameryki.

W maju 1607 roku ekspedycja dowodzona przez 27-letniego kapitana Johna Smitha dotarła do wybrzeży Ameryki. W Wirginii założono osadę Jamestown. Zbudowano chaty mieszkalne, magazyny oraz wzniesiono kościół. Jednak osada od początku miała kłopoty z powodu konfliktów z miejscowymi plemionami indiańskimi z federacji Powatanów.

Po czterech miesiącach mieli wśród Indian więcej wrogów niż przyjaciół, wymiana handlowa była sporadyczna, a zapasy kolonistom szybko się kurczyły. John był człowiekiem czynu, i w czasie kryzysu przejął dowództwo w całym Jamestown. W kolonii zaczęła obowiązywać zasada: nie pracujesz – nie jesz. Z czasem Smith zaczął posuwać się coraz dalej w głąb lądu szukając Indian, którzy zgodziliby się zaopatrywać kolonię w żywność. Jedna z takich wypraw doprowadziła go na spotkanie z wówczas 11-letnią Pocahontas.

W grudniu 1607 roku John Smith został schwytany przez Indian i postawiony przed obliczem wielkiego wodza Powhatana. Według historii opisanej przez niego samego, Indianka ocaliła go przed śmiercią w przypływie romantycznego impulsu. Oto jak relacjonował swoją przygodę:

„…leżałem już przed wodzem, nagi na dwóch wielkich kamieniach, śmierć była blisko, ale córeczka wodza, kilkuletnia Pocahontas przykryła mnie swoim ciałem…”

Prawdopodobnie, nie jest to jednak historia zgodna z prawdą. W obiegowej opinii funkcjonują dwie wersje tego wydarzenia. Według pierwszej z nich przygotowania do egzekucji były jedynie przedstawieniem mającym pokazać kolonistom kto tak naprawdę rządzi na kontynencie, a według drugiej wersji był to po prostu rytuał adopcyjny. Zarówno Pocahontas, jak i jej ojciec zbliżyli się do Smitha. Ona nazywała go bratem, a wódz swym synem.

Jesienią 1608 roku Indianie przestali dostarczać osadnikom żywność i w kolonii znów zapanował głód. Nie wiadomo dlaczego przerwali oni współpracę oraz dlaczego koloniści nie szukali pożywienia na własną rękę, ale najprawdopodobniej miało to związek z tym, że w latach 1605-1612 w Wirginii panowała susza, w wyniku której nawet Indianie mieli zbyt mało żywności by dzielić się nią z Anglikami. Nastroje pomiędzy kolonistami, a rdzennymi amerykanami zaczęły się zaogniać. W styczniu 1609 roku Pocahontas ostrzegła Anglików, że jej ojciec zamierza ich zabić, gdy przyjdą do wioski na rozmowy w sprawie dostaw zboża.

W kwietniu 1613 roku Pocahontas została ujęta przez kapitana Samuela Argalla – następcę Smitha, który ranny w wyniku eksplozji prochu został odesłany do Anglii. Indiance przekazano, że jej brytyjski przyjaciel nie żyje. W rzeczywistości jednak John wyzdrowiał i wrócił po raz kolejny do Ameryki w 1614 roku, ale tym razem nie do Wirginii. Nie wiadomo kto i dlaczego przekazał Pocahontas wiadomość, że Smith zginął w wybuchu. W tym przeświadczeniu żyła przez kilka lat.

Chrzest Pocahontas obraz z 1840 roku, autor:John Gadsby Chapman, źródło: wikimedia commons

Tymczasem Anglicy chcieli wymienić ją na własnych ludzi przetrzymywanych przez Powhatana. Do wymiany nie doszło. Podczas rocznego pobytu w niewoli Pocahontas nauczyła się angielskiego i została ochrzczona przez Aleksandra Whitakera, przyjmując imię Rebecca.

Ślub Pochoantas , obraz 1855 roku , autorstwa Henry’ego Bruecknera, w książce „Pocahontas: Her Life and Legend” Williama M. S. Rasmussena

Chociaż była już zaręczona z jednym z członków plemienia, Kokumem (cześć historyków uważa, że zginął w walce z Anglikami), za zgodą ojca i gubernatora Thomasa Dale’a wzięła 5 kwietnia 1614 roku ślub z młodym wdowcem, plantatorem tytoniu, Johnem Rolfe’em, przyjmując jednocześnie nazwisko męża. Małżeństwo nie stało się przyczyną wymiany jeńców, ale rozpoczęło nowy etap w relacjach pomiędzy Indianami a Anglikami. Ustały graniczne incydenty, wzajemne napaści i niepewność jutra. Pokój trwał, aż śmierci jej ojca Powhatana w 1618 roku.

W roku 1616 wyjechała z mężem i kilkoma Indianami do Anglii, m.in. po to, by zabiegać o fundusze na budowę chrześcijańskiej szkoły dla indiańskich i angielskich dzieci. Została tam obwołana „indiańską księżniczką”, co miało przekonać Europejczyków, że Indie Zachodnie są bezpiecznym i przyjaznym miejscem, które bez obaw można kolonizować.

Część badaczy historycznych, uważa okres przetrzymywania Pocahontas w obozie Anglików za kontrowersyjny. Poza tym, że nauczyła się wówczas języka swych porywaczy, przejęła ich religię i poznała męża, niewiele o tym czasie wiadomo. Zazwyczaj mówi się, że doświadczyła „nadzwyczaj miłego traktowania”, ale nie wszyscy w to wierzą. Linwood „Little Bear” Custalow, w swojej książce „The True Story of Pocahontas” (Prawdziwa historia Pocahontas) przekonuje, że w czasie niewoli młoda Indianka miała być przez ten czas regularnie gwałcona. Istnieje również prawdopodobieństwo, że dziewczyna zaszła w ciążę i została siłą zmuszona do przyjęcia wiary swoich porywaczy, nim została oddana swemu mężowi.

W 1616 roku Pocahontas zdecydowała się na podróż do Anglii wraz z mężem i nowo narodzonym synkiem Thomasem (ur. 1615 r.), by tam zabiegać o fundusze na budowę szkoły dla indiańskich i angielskich dzieci. W Londynie wzbudziła niemałą sensację. Młoda, śliczna Indianka ubrana w wytworne europejskie stroje, mówiąca biegle po angielsku, została wkrótce okrzyknięta „indiańską księżniczką” i przyjęta na dworze króla Jakuba I Stuarta.

Dzięki wizycie Pocahontas w Anglii obraz „Indii Zachodnich”, czyli Ameryki, uległ całkowitej zmianie. Indian przestano postrzegać jako nieokrzesanych barbarzyńców.

Spotkanie Pocahontas z królem Jakub I, źródło: virginiaplaces.org.

W Londynie wydarzyło się coś jeszcze. Pocahontas spotkała się z Johnem Smithem. Co prawda nie wszystkie źródła potwierdzają ten fakt i są pewne sprzeczności co do przebiegu samego spotkania. Ponoć Pocahontas była w ogromnym szoku dowiedziawszy się, że Smith żyje, a jej uczucia względem niego zmieniały się od wściekłości na to, że nigdy więcej nie pojawił się w Nowym Świecie po żal, że zostawił ją z myślą, że zginął. Nie wiadomo jak zakończyło się ich spotkanie i co sobie powiedzieli.

Wiadomo natomiast, że po kilkumiesięcznym pobycie w Anglii Pocahontas zachorowała i nie zdążyła wsiąść na statek powrotny do domu. Zmarła 17 marca 1617 roku w wieku 22 lat.

Według niektórych zmarła na czarną ospę, jak wielu ludzi w tamtych czasach, według innych źródeł przeziębiła się i zapadła na zapalenie płuc. Prawdopodobnie niesprzyjająca angielska pogoda i słaba odporność Indianki, której obce były wirusy i bakterie z którymi wcześniej nie miała styczności, okazały się dla niej zabójcze. Tuż przed śmiercią ponoć poprosiła męża, by ich syn pozostał w rodzimym kraju Rolfe’a. Pocahontas została pochowana w kościele św. Jerzego w Gravesend w Anglii.

Pocahontas wykazała się niezwykłą odwagą – najpierw pomagając osadnikom przetrwać w Nowym Świecie, później wyjeżdżając do Anglii, kraju nieznanego i odległego. Stanowiła pomost pomiędzy dwiema zwaśnionymi stronami, umożliwiając im współpracę. Niestety, szansa na dobre stosunki została zaprzepaszczona a konsekwencje ciągną się po dziś dzień.

Po jej śmierci powstały liczne legendy, napisano o niej wiele książek i powieści. Było też kilka adaptacji filmowych jej historii, jak choćby film animowany z 1995 roku czy też film przygodowy z 2005 „Podróż do Nowej Ziemi” w reżyserii Terrence’a Malicka.

The New World – Trailer

***

5 kwietna 1874 roku w Theater an der Wien w Wiedniu

odbyła się premiera operetki Zemsta nietoperza Johanna Straussa młodszego

Zemsta nietoperza – autorami libretta, według francuskiego wodewilu Le Réveillon Henriego Meilhaca i Ludovica Halévyego, są Karl Haffner i Richard Genée.

Osoby występujące w operetce to: Gabriel von Eisenstein – wiedeński finansista, Rosalinda – żona Eisensteina, Adela – ich pokojówka, Ida – siostra Adeli, zawodowa tancerka, Frank – dyrektor więzienia, Dr Falke – przyjaciel Eisensteina (tytułowy „Doktor Nietoperz”), Dr Blind – adwokat Eisensteina, Alfred – śpiewak, tenor, były ukochany Rosalindy, Orlofsky – znudzony życiem i spędzający czas na hulankach młody książę Frosch – strażnik w miejskim więzieniu.

Gabriel von Eisenstein jest znanym, również ze swojego temperamentu, wiedeńskim finansistą. Ma on trafić do aresztu za uderzenie poborcy podatkowego i obrazę sądu, tymczasem jego przyjaciel, Dr Falke organizuje wraz z młodym arystokratą – księciem Orlofskym bal. Jest to w rzeczywistości pretekst do ośmieszenia Eisensteina w ramach rewanżu za złośliwy żart swojego przyjaciela. Intryga polega na tym, że Falke wśród gości zaprasza w innych rolach domowników Eisensteina. Służąca będzie wytworną damą, żona pojawi się w masce i ma być przedstawiona jako węgierska księżna. Falkemu udaje się przekonać Eisensteina, by ten potajemnie wybrał się na bal, a w więzieniu stawił się rano. Niestety, do domu Eisensteina przybywa po aresztanta dyrektor więzienia Frank. Bierze on za pana domu śpiewaka Alfreda, który wykorzystując sytuację, znów próbuje zdobyć względy dawnej ukochanej. Alfred trafia do miejskiego aresztu, a Rosalinda może się szykować na bal. Tymczasem sam Eisenstein próbuje na przyjęciu uwieść niemal wszystkie damy, w tym Adelę i Rosalindę, zawiera na tym balu także serdeczną przyjaźń z dyrektorem więzienia, do którego ma trafić – obaj na przyjęciu są „francuskimi markizami” – Renardem i Chagrinem. Także Adela chce wykorzystać bal na swoją korzyść, próbuje znaleźć protektora, który wprowadzi ją do świata teatru, dlatego też nawet rozpoznana przez swojego pracodawcę z powodzeniem udaje oburzenie. Rosalinda, żona Eisensteina, zaś poznaje lepiej prawdziwą naturę swojego męża. Wszystko jednak wyjaśnia się rano, na końcu operetki.

J. Strauss – Aria Adeli z operetki „Zemsta nietoperza”

Źródło:   https://pl.wikipedia.org;   https://historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com;   http://www.naturalhistorymag.com;