Poniedziałek, 8 lipca – Dzień Chodzenia Do Pracy Inną Drogą
Wydarzyło się:
(1579) W zgliszczach po wielkim pożarze miasta została odnaleziona cudowna Kazańska Ikona Matki Bożej
(1896) We Lwowie zakończono prace nad uważaną za największy obraz o tematyce religijnej na świecie panoramą malarską Golgota autorstwa Jana Styki, Tadeusza Popiela i Zygmunta Rozwadowskiego
(1969) Premiera komedii filmowej Rzeczpospolita babska w reżyserii Hieronima Przybyła
Urodzili się:
(1930) Franciszek Starowieyski – polski malarz, grafik, rysownik i scenograf
Dzisiaj świętujemy tylko jedno święto nietypowe. To:
Dzień Chodzenia Do Pracy Inną Drogą
Oczywiście, pisałam o nim już w zeszłym roku – (TUTAJ) .
Ja swój ostatni raz mam już za sobą a dzisiejszy wpis dedykuję wszystkim tym, którzy właśnie idą do pracy ostatni raz! 🙂
***
8 lipca 1896
we Lwowie zakończono prace nad uważaną za największy obraz o tematyce religijnej na świecie panoramą malarską Golgota autorstwa Jana Styki, Tadeusza Popiela i Zygmunta Rozwadowskiego
Golgota, Ukrzyżowanie to panorama malarska Jana Styki o wymiarach 60 × 15 m, uznawana za największy obraz o tematyce religijnej na świecie.
Obraz namalowany został przez Jana Stykę wspólnie z Janem Stanisławskim, Tadeuszem Popielem i Zygmuntem Rozwadowskim za namową pianisty Ignacego Paderewskiego. Styka specjalnie w celu przygotowania szkiców pojechał na pielgrzymkę do Ziemi Świętej.
Jan Styka, wizerunek na pocztówce wydanej po 1905 roku
Mistrz „Panoramy Racławickiej”, o której pisałam (TUTAJ) i (TUTAJ) , przekazał w „Golgocie” wielką, dostojną nadzieję, wiarę zwycięstwa, odnowy, triumfu cierpienia, które ostatecznie przemienia się w nową jakość życia. Jan Styka zobrazował całe te misterium i teologiczną tajemnicę z niezwykłą precyzją, dbając o drobne detale, jak i o całość wyrazu.
Panorama została ukończona 8 lipca 1896 roku. Po raz pierwszy pokazano ją we Lwowie podczas wielkiego Zjazdu Katolickiego w 1896 roku. Zobaczyło ją wtedy ponad 50 000 osób. W styczniu następnego roku obraz wystawiono w Warszawie. W tym celu przy ulicy Karowej 18 własnym kosztem Ignacy Paderewski wybudował specjalny budynek wystawienniczy w stylu wczesnego renesansu florenckiego zaprojektowany przez Karola Kozłowskiego. Później w budynku funkcjonował tzw. Teatr Artystów (obecnie nie istnieje). W 1898 roku obraz był pokazywany także w Moskwie, a potem w Kijowie.
W 1904 roku Golgotę wraz z kilkudziesięcioma obrazami Styki przewieziono do Stanów Zjednoczonych na wystawę światową w St. Louis. Ostatecznie jednak prezentacja nie doszła do skutku z powodu braku odpowiedniego miejsca oraz finansowych trudności malarza. Agent organizujący tournée panoramy po USA okazał się oszustem i Golgotę sprzedano na licytacji. Później obraz leżał zapomniany w jednym z magazynów w Chicago. W 1944 roku obraz zakupił dr Hubert Eaton, znawca sztuki oraz milioner, który wybudował za ponad milion dolarów w Glendale specjalny pawilon wystawowy do prezentacji obrazu. Panorama jednak była zniszczona i przed udostępnieniem dzieła poddana została renowacji, przeprowadzonej m.in. przez syna Jana Styki, Adama.
„Golgota” Jana Styki od 68 lat jest eksponowana w pawilonie na kalifornijskim cmentarzu/KS. TOMASZ SEWERYN
Od 1951 roku obraz jest eksponowany w specjalnie zbudowanym budynku znajdującym się w Forest Lawn Memorial Park w Glendale czyli w pawilonie na kalifornijskim cmentarzu. Gigantyczna ilustracja ukrzyżowania Chrystusa, która w Ameryce funkcjonuje pod nazwą „The Crucifixtion”, jest umieszczona w specjalnie wybudowanym dla tego obrazu budynku, na szczycie wspomnianego cmentarza. Potężnych rozmiarów sala audiowizualna, otwarta bezpłatnie dla zwiedzających, ma 900 miejsc siedzących.
Dodatkowo została wyposażona w historyczne eksponaty i obrazy przypominające o polskiej historii, w tym o naszym pianiście i premierze Ignacym Janie Paderewskim. Zwiedzający doświadczają prezentacji w iście hollywoodzkim stylu. Rozpoczyna się od ciemności, stopniowo w tle narasta muzyka, niespodziewanie odsłania się kurtyna, eksponując części obrazu, by na końcu, w pełnym świetle, ukazać jego monstrualną wielkość. Przez głośniki opowiadana jest biblijna historia Wielkiego Tygodnia – Pasja Chrystusa. Oczy widza, prowadzone przez opowieść narratora, podążają od prawej strony obrazu, poprzez drogę na Kalwarię, do głównego miejsca ukrzyżowania – Golgoty.
Mauzoleum, w którym znajduje się dzieło Jana Styki/KS. TOMASZ SEWERYN
Podczas multimedialnej prezentacji panoramy prezentowany jest także znacznie mniejszy obraz (21 × 16 m) namalowany przez amerykańskiego malarza Roberta Clarka pt. Zmartwychwstanie. Obraz obejrzały miliony zwiedzających z całego świata. Pośród nich w 1976 roku także kardynał Karol Wojtyła, który po obejrzeniu Golgoty, wpisał do księgi pamiątkowej następujące słowa:
- Pod wielkim wrażeniem dzieła mojego Rodaka, Jana Styki, polecam Bogu wszystkich, dla których krzyż Chrystusa jest nadzieją zmartwychwstania i życia.
***
Pół wieku temu, 8 lipca 1969 miała miejsce
premiera komedii filmowej Rzeczpospolita babska w reżyserii Hieronima Przybyła
Rzeczpospolita babska to czarno-biały film fabularny, komedia o czasach tuż po II wojnie światowej.
Scenariusz filmu powstał na motywach historii 1. Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater, którego część żołnierek po zakończeniu II wojny światowej w Europie została osiedlona w Platerówce, wsi w województwie dolnośląskim.
Większość scen zrealizowano w i przed pałacem w Wolborzu (woj. łódzkie, pow. piotrkowski). Pozostałe zdjęcia wykonano w Łodzi (wnętrza willi przy ul. Stefanowskiego 17, Pałac Izraela Poznańskiego), Bogusławicach, rzece Pilicy w Tomaszowie Mazowieckim i na stacji kolejowej Wykno koło Koluszek.
Akcja toczy się w 1945 r. na ziemiach odzyskanych. Film opowiada o perypetiach dwóch grup żołnierzy – kobiecej i męskiej – zdemobilizowanych z Ludowego Wojska Polskiego. Dziewczęta służące w Dywizji im. Tadeusza Kościuszki po wojnie składają „śluby panieńskie”. Tymczasem obok majątku, który zamieszkują, osiedlają się byli wojskowi. Choć kobiety są już w cywilu, porucznik Krystyna nadal utrzymuje wśród nich rygor wojskowy. Początkowa zawzięta rywalizacja obu grup z czasem przeradza się we współpracę, a owocem znajomości jest kilkanaście ślubów. Film kończą huczne uroczystości ślubne, a zapewne i nieprzejednana porucznik Krystyna połączy się węzłem małżeńskim z kapitanem Staszkiem
Rzeczpospolita Babska – piosenka
***
8 lipca 1579 roku
w zgliszczach po wielkim pożarze miasta została odnaleziona cudowna Kazańska Ikona Matki Bożej
Matka Boska Kazańska to jedna z najbardziej czczonych ikon w Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej.
Powstanie i kult Kazańskiej Ikony Matki Bożej sięga XVI wieku. W 1579 roku, po wielkim pożarze w Kazaniu dziewięcioletniej dziewczynce, Matronie Onuczinej, we śnie ukazała się Matka Boska i wskazała miejsce, gdzie znajduje się jej ikona. Zgodnie z tymi wskazówkami ikonę znaleziono na popielisku, przykrytą metrową warstwą popiołu i gruzu. W następnych latach w tym miejscu powstał żeński klasztor, w którym pierwszą zakonnicą, a następnie przeoryszą, została Matrona Onuczina (imię zakonne Marta).
W 1612 r., w okresie walk Moskwy z Polakami, Kazańska Ikona Matki Bożej przybyła do stolicy wraz z pospolitym ruszeniem z Niżnego Nowogrodu. W niedzielę 22 października z miasta wypędzono oddziały polskie, a żołnierze z cudowną ikoną udali się na Kreml. W 1633 r. ikonę umieszczono w moskiewskim Soborze Kazańskim. W 1721 roku z polecenia cara Piotra I ikonę tę (lub jej kopię) przeniesiono do Petersburga, gdzie zajęła ostatecznie poczesne miejsce w zbudowanym w 1811 r. Soborze Kazańskim. Natomiast w roku 1904 została skradziona i zaginęła bez wieści. Pojawiła się później na czarnym rynku, gdzie zakupił ją John Haffert, Amerykanin, założyciel Błękitnej Armii Fatimskiej i autor wielu publikacji, w tym tłumacz znaczącej książki o Akita, pt. „Łzy i przesłanie Maryi”. Haffert skonstruował w Fatimie kaplicę dla przechowywania kosztownej ikony. Potem zaś ofiarował ją Janowi Pawłowi II, aby ten zwrócił ją prawosławnym. W 2004 została przekazana Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej przez wysłannika papieża Jana Pawła II, kardynała Waltera Kaspera. Według niektórych opinii jest to jednak kopia, a nie oryginał.
***
8 lipca 1930 w Bratkówce koło Krosna, urodził się
Franciszek Starowieyski – polski malarz, grafik, rysownik i scenograf
Franciszek Andrzej Bobola Starowieyski, ps. Jan Byk, pochodził z rodziny szlacheckiej, pieczętującej się herbem Biberstein.
W latach 1949–1952 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Wojciecha Weissa i Adama Marczyńskiego, a następnie w ASP w Warszawie u Michała Byliny, gdzie uzyskał dyplom w 1955.
Popularność zyskał w latach 60. XX wieku serią plakatów teatralnych i filmowych. Zajmował się malarstwem, plakatem, grafiką użytkową, scenografią teatralną i telewizyjną. Był twórcą tzw. teatru rysowania. Jego malarstwo cechowały fascynacja ciałem kobiecym o rubensowskich kształtach, zmysłowością oraz refleksja nad przemijaniem i śmiercią.
Wystawiał w galeriach i muzeach w Polsce oraz Austrii, Belgii, Francji, Holandii, w Kanadzie, Szwajcarii, USA, we Włoszech i in. Był laureatem wielu nagród, m.in.: Grand Prix na Biennale Sztuki Współczesnej w Saô Paulo (1973), Grand Prix za plakat filmowy na festiwalu w Cannes (1974), Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu w Paryżu (1975), Annual Key Award gazety Hollywood Reporter (1975-1976), nagrody na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie i na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago (1979-1982).
W swoich „teatrach rysowania” łączył obydwie sztuki w jedną, „spektakl sztuk wszelakich”, zjawisko medialne, w których taką samą wartością artystyczną jest sam akt tworzenia, jego elementy widowiskowe i – dzięki erudycji autora – literackie, jak i samo dzieło w tradycyjnym tego słowa znaczeniu. W obrazach Starowieyskiego świat realny łączył się z tworami jego wręcz „niepohamowanej” wyobraźni, a jego twórczość ostentacyjnie nawiązywała do starych XVII-wiecznych mistrzów i była przesycona groteską oraz humorem. Obraz Divina Polonia Rapta Per Europa Profana, co znaczy: „Boska Polska porwana przez świecką Europę” wystawiony w polskim przedstawicielstwie w Unii Europejskiej w Brukseli (1998) wywołał wiele kontrowersyjnych ocen.
W 1994 otrzymał Nagrodę „Złotej Maski” za scenografię do komediodramatu Ubu Król czyli Polacy Krzysztofa Pendereckiego w Teatrze Wielkim w Łodzi, a w 2004 Nagrodę Ministra Kultury w dziedzinie sztuk plastycznych. W 2005 został odznaczony przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Groteskowe i fantasmagoryczne figury przeplatał z anatomicznymi szczegółami, piękno zawsze urozmaicał intrygującą brzydotą, fetyszyzował postacie. Tworząc niebywałe kreatury, łącząc idealne kształty nagiego ciała i precyzyjne ornamenty z elementami zwierzęcymi, wynaturzeniem i deformacją, osiągał strukturę niemal hipnotyzującą widza, zasiewając w odbiorcy ziarno niepokoju i fascynacji.
Franciszek Starowieyski był artystą kompletnym: mistrzem sztuk plastycznych, wizjonerem, wirtuozem autokreacji. Jego twórczość i nieprzeciętna osobowość uzupełniały się wzajemnie, uwodząc oryginalnością, fantazją i wyrafinowaniem.
Artysta był czołowym przedstawicielem Polskiej Szkoły Plakatu, ale odnajdywał się też w wielu innych dziedzinach sztuki. Robił scenografie teatralne i filmowe, był malarzem, rysownikiem, grafikiem, kaligrafistą, a także kolekcjonerem sztuki, głównie XVII-wiecznej.
Stworzył Teatr Rysowania, zjawisko na pograniczu sztuk o charakterze performatywnym, w ramach którego malował na żywo przed publicznością. Wystąpił jako bohater filmu Pupuzińskiego Bykowi chwała, zagrał też u Andrzeja Wajdy w Dantonie i u Krzysztofa Zanussiego w Strukturze kryształu
Prowokował swoją bezpośredniością, szczerością i dosadnym słownictwem.
Był starszym bratem księdza Marka Starowieyskiego, małżonkiem Ewy Starowieyskiej (1930-2012), scenografki. Jego syn to malarz i rysownik Antoni Starowieyski (ur. 1973).
Był kolekcjonerem dzieł sztuki.
Starowieyski zmarł 23 lutego 2009 w Warszawie po zmaganiach z wieloletnią chorobą serca. Tworzył do końca, nie tracąc wrodzonego humoru. Pozostawił po sobie barwne wspomnienie oraz ogromny dobytek artystyczny, świadczący o niewyczerpanych pokładach wyobraźni.
Zmarł 23 lutego 2009 w wieku 79 lat. Został pochowany na cmentarzu w podwarszawskich Laskach
Franciszek Starowieyski (Polish Poster Art)
Źródło: https://pl.wikipedia.org; http://dziennik.com; https://niezlasztuka.net; cytat „Cyc nie kutas, stać nie musi!”- autor Franciszek Starowieyski;