Piątek, 20 lipca – Międzynarodowy Dzień Szachów
Międzynarodowy Dzień Szachów
Międzynarodowy Dzień Szachów obchodzony jest 20 lipca, na pamiątkę utworzenia Międzynarodowej Federacji Szachowej.
Szachy to jedna z najstarszych gier strategicznych, znana na całym świecie.
Na szczeblu światowym już w odrodzeniu odbywały się turnieje szachowe. Wyłaniano kolejnych mistrzów. Oficjalnie olimpiady szachowe odbywają się od 1924r. Istnieją przeróżne kategorie, między innymi, mistrzostwa świata kobiet, juniorów, studentów, niewidomych. Warto, wiedzieć, że szachy są oficjalną dyscypliną sportową. W XX niezwykle rozwinęła się popularność tej gry.
Programy komputerowe i komputery szachowe z czasem stały się silniejsze od przeciętnych graczy, ale długo jeszcze nie mogły zwyciężyć najlepszych szachistów. W 1996 roku odbył się, składający się z sześciu partii, pojedynek szachowy pomiędzy ówczesnym mistrzem świata, rosyjskim szachistą Garrim Kasparowem, a skonstruowanym przez firmę IBM, komputerem grającym w szachy Deep Blue. Mecz ten zakończył się zwycięstwem Kasparowa, jednak w kontrowersyjnym rewanżu rok później triumfował komputer, co było sporą sensacją w całym świecie szachowym. Okazało się jednak, że komputer ten był specjalnie przygotowywany przez grupę arcymistrzów szachowych. Opracowali oni wiele nowych wariantów debiutowych przygotowanych specjalnie przeciwko Kasparowowi. Niektórzy nawet podejrzewali, że w rzeczywistości grał nie komputer a kilku arcymistrzów zatrudnionych przez IBM. Po meczu komputer rozebrano i niemożliwe było sprawdzenie owych domysłów. W 2003 roku Kasparow ponownie zmierzył się z komputerem, był to Deep Junior. Mecz zakończył się remisem.
Tak więc już w drugiej połowie XX wieku można było zagrać w szachy z komputerem, a później – również poprzez Internet. W dniu 13 sierpnia 2008 r. rozegrano pierwszą partię szachową pomiędzy szachistą przebywającym w przestrzeni kosmicznej oraz jego kolegami na Ziemi.
Obecnie istnieje wiele odmian gry w szachy. Do odmian tradycyjnych należą odmiany szachów powstałe na skutek pokazywania gry w różnych regionach, zawierające charakterystyczne cechy kulturowe. Są to szachy klasyczne, znane też po prostu jako szachy lub szachy europejskie. Do odmian nowoczesnych należą np.: szachy losowe, chłopskie, atomowe, antyszachy, progresywne, solo (jednoosobowe), szachy dla trzech osób, czteroosobowe oraz szachy heksagonalne inaczej szachy polskie (stworzone przez Władysława Glińskiego).
Szachy cieszyły się i nadal cieszą ogromną estymą. Obecnie przeżywają swój renesans i cieszą się zainteresowaniem coraz szerszego grona zarówno rodziców jak i dzieci. Szachy to nie tylko wyrafinowana rozrywka intelektualna, ale także ogromna inwestycja w dziecięce umysły. Umiejętności gry w szachy rozwijają zdolności matematyczne, logiczne myślenie, umiejętność komunikacji, podejmowania decyzji, umiejętność rozwiązywania problemów, kreują intelekt, wyrabiają zmysł obserwacji, rozwijają pamięć, uczą szacunku i poszanowania rywala, dają pewność siebie, uczą odpowiedzialności, rozwijają wyobraźnię, rozwijają kreatywność i koncentrację, uczą dyscypliny, determinacji, systematyczności, pilności, cierpliwości oraz zaangażowania, dodają odwagi, uczą planowania, prawidłowego oceniania sytuacji i uczciwego współzawodnictwa, wyrabiają umiejętność osiągania wyznaczonych celów, rozwijają umiejętność nauki na własnych błędach, uczą strategicznego myślenia i radzenia sobie z niepowodzeniami a przede wszystkim rozwijają umiejętność czytania ze zrozumieniem.
I jeszcze coś co jest bardzo ważne: szachy to ważny element odpowiedzi na erę komputeryzacji. Bez względu na wiek dziecka, szachy mogą rozwinąć jego koncentrację, zwiększyć cierpliwość i wytrwałość. Rozgrywka na „analogowej” planszy o 64 polach stoi w opozycji do szerokiej gamy gier mobilnych, przepełnionych bodźcami stymulującymi i pobudzającymi dziecko. Królewska gra uczy spokoju i pozwala się skupić. Grając w szachy jest się tylko tu i teraz. Jesteś tylko Ty, Twój przeciwnik oraz plansza. Nic innego, żadne zbędne kolory i dźwięki nie odwracają Twojej uwagi. To sytuacja, która zdecydowanie uspokaja i pozwala zachować równowagę w świecie przesyconym elektroniką. Poza tym szachy stanowią również ukrytą wartość, na początku niezauważalną przez dzieci: szachy są sprawiedliwe, nie można przenieść odpowiedzialności na boczny podmuch wiatru lub na sędziego, który odgwizdał niesprawiedliwy rzut karny. Szachy wymagają też rywalizacji w postawie fair-play oraz mają królewskie pochodzenie, co w długoterminowej perspektywie może mieć realny wpływ na kreowanie osobowości
W 2012 roku Parlament Europejski, mając na uwadze, że szachy są grą dostępną dla dzieci z każdej grupy społecznej i mogą przyczyniać się do osiągnięcia spójności społecznej, zaapelował o wprowadzenie edukacji szachowej do szkół Państw członkowskich UE. Od tego czasu kolejne kraje wprowadzają projekt edukacji szachowej w szkołach w życie. W Polsce dzieci rozpoczęły swoją przygodę z nauką elementów gry w szachy we wrześniu 2017 roku, w ramach projektu „Edukacja przez szachy w szkole” Na podstawie danych z Polskiego Związku Szachowego, obecnie (stan na 1 czerwca bieżącego roku) w projekcie uczestniczy ponad 1200 szkół, zostało przeszkolonych ponad 4 tys. nauczycieli i 100 szachowych instruktorów szkolnych.
Szachy jako gra jak i historie z nią związane stały się inspiracją do powstania wielu dzieł literackich jak: „Nowela szachowa”- utwór austriackiego pisarza Stefana Zweiga, „Szachy”- poemat heroikomiczny Jana Kochanowskiego, „Zwycięstwo” – dramat Karola Irzykowskiego, „Obrona Łużyna” – powieść Vladimira Nabokova, „Szachista”- powieść Waldemara Łysiaka, czy też” – filmów:
- „Alicja po drugiej stronie lustra” – film animowany, fantasy z 1987, Australia, USA, Włochy, Polska
- „Gorączka szachowa” – krótkometrażowa radziecka komedia filmowa z 1925 roku.
- „Gra Geriego” – 4-minutowy, krótkometrażowy film animowany z 1997 roku, USA
- „Mordercza rozgrywka” – dreszczowiec/thriller 1992 roku, USA
- „Obrona Łużyna” – brytyjsko-francuski film dramatyczny, z 2000 roku
- „Mistrz zawsze traci” – z cyklu telewizyjnego „Parada oszustów”, jeden z czterech filmów, których wspólnym mianownikiem jest wyrafinowane oszustwo, z 1977 roku, Polska
- „Pionek” – film biograficzny z 2014 roku, USA
- „Planeta Kirsan” – film dokumentalny z 2010 roku, Polska
- „Podwójny mat” – film fabularny, komedia z roku 1986 , Albania
- „Rycerze Południowego Bronksu” – film obyczajowy z 2005 roku, USA
- „Siódma pieczęć” – film fabularny, dramat, fantasy z 1957 roku, Szwecja
- „Szachistka” – dramat obyczajowy z 2009, Francja, Niemcy
- „Szachowe dzieciństwo” – film biograficzny z 1993 roku, USA
„Szach i mat” jest jednym z pięciu filmów wchodzących w skład cyklu „Opowieści niezwykłe”.
Każdy z filmów (czasy projekcji od 27 do 29 minut) rozpoczyna się tą samą czołówką, informującą o przynależności do cyklu „Opowieści niezwykłych”. Akcja każdego odcinka zaczyna i kończy się w mieszkaniu literata, żyjącego w czasach PRL-u, którego odwiedza duch osoby nieżyjącej, opowiadający swoją historię. Jest to klamra spinająca historię, a zarazem subtelna sugestia, iż niezwykłe historie mogły powstać w głowie autora.
Cechą wspólną obrazów jest atmosfera tytułowej „niezwykłości”, tajemniczości, uzyskana poprzez ukazywanie duchów osób nieżyjących czy personifikacji śmierci. Niektóre z filmów pod względem gatunkowym ocierają się o kino grozy, inne przypominają bardziej film sensacyjny (właśnie „Szach i mat!”), aż po lżejszą, niemal komediową tonację.
Genialny szachista Bartolomeo przyjmuje propozycję od tajemniczego Anglika. Ma grać dla niego w szachy za pomocą maszyny szachowej, na której figury zmienia się specjalną klawiaturą. Bez jego wiedzy, Anglik wykonuje mechaniczną lalkę o fizjonomii szachisty, zaś maszyna jest tylko przekaźnikiem ruchu figur dla lalki. Kolejni nieświadomi śmiałkowie przegrywają kolejne partie z robotem, za którego ruchami stoi coraz bardziej niezadowolony ze swego uwięzienia Bartolomeo.
Ta filmowa miniaturka przypomina mi czasy, kiedy miałam 10 lat i wszystkie filmiki cyklu oglądałam z otwartą buzią i strachem czającym się z tyłu głowy.
SZACH I MAT! – reż. Andrzej Zakrzewski – 1967 (część pierwsza)
Prawdziwy rarytas. Wspaniała seria. Cudowni aktorzy (zwłaszcza główny bohater: uroczy, uwodzicielski Andrzej Łapicki).
Źródło: https://pl.wikipedia.org; tytułowy cytat – J. Napier; http://familia.brwinow.szkolnastrona.pl; http://nauczycielszachow.pl;