Czwartek, 3 stycznia – Pola Negri – polska aktorka teatralna i filmowa, międzynarodowa gwiazda kina niemego

Ale był to seks w dobrym guście. Była pewna siebie, bezczelna i kochała skandale. 3 stycznia 1897 roku, przyszła na świat

Pola Negri – polska aktorka teatralna i filmowa, międzynarodowa gwiazda kina niemego

Pola Negri, a właściwie Apolonia Chalupec urodziła się w Lipnie koło Włocławka, w rodzinie drobnomieszczańskiej. Jej ojciec – Słowak – był drobnym rzemieślnikiem, matka – Polka Eleonora z Kiełczewskich – prowadziła dom. Gdy Pola była małym dzieckiem, jej ojca aresztowano i zesłano na Sybir. Odtąd wychowywała ją tylko matka, z którą przeprowadziła się w 1902 do Warszawy. W Warszawie matka prowadziła sklep, pracowała jako pomoc domowa. Na wakacje przyjeżdżały jednak stale do dziadków do Brdowa. Matka, zauważywszy uzdolnienia aktorskie córki wspierała jej ambicje i rozwój w tym kierunku. Dziewczynkę posłano na lekcje tańca i gry aktorskiej. Względy zdrowotne nie pozwoliły jej kontynuować kariery w balecie.

Po ukończeniu dwóch pierwszych kursów teatralnej Szkoły Aplikacyjnej w Warszawie Pola, 1 września 1912 zadebiutowała rolą Klary w Ślubach panieńskich w Teatrze Małym w Warszawie. Debiut ten umożliwił jej następnie występy w teatrach rządowych: Wielkim i Letnim, w których szybko zdobyła dużą popularność.

Podczas I wojny światowej zachorowała na gruźlicę. Leczyła się w sanatorium w Zakopanem. Po powrocie z sanatorium,  Aleksander Hertz, właściciel Sfinksa – najważniejszej wówczas polskiej wytwórni filmowej – zaproponował jej angaż do filmu. Jako siedemnastolatka Pola Negri została ulubienicą Warszawy. Nakręciła dla Hertza osiem obrazów, w większości w jego reżyserii.

Debiutowała w filmie Niewolnica zmysłów w 1914 roku. Wystąpiła także w innych polskich filmach: Żona, Studenci, Bestia (inny tytuł: Kochanka apasza), w cyklu Tajemnice Warszawy (Arabella, Pokój nr 13, Jego ostatni czyn). W tym czasie na cześć swojej ulubionej włoskiej poetki – Ady Negri przyjęła pseudonim artystyczny Pola Negri.

„MANIA” (1918) – zwiastun re-premiery filmu z Polą Negri

W 1917 wyjechała do Berlina, gdzie występowała u Maxa Reinhardta. Kontakt z reżyserem Ernstem Lubitschem okazał się przełomowy dla kariery Poli Negri i Ernsta Lubitscha. Film „Oczy mumii Ma” (1918) był punktem kulminacyjnym kariery aktorki. Następne sukcesy przyszły także dzięki filmom Lubitscha, Carmen (1918), Madame Du Barry (1919) i Sumurun (1920)

Podczas podróży z Warszawy do Berlina na początku 1919 zatrzymano ją na stacji granicznej w Sosnowcu, rekwirując pudełka z kopią jej pierwszego filmu Niewolnica zmysłów. Ostatecznie nieporozumienie zakończyło się nawiązaniem bliskiej znajomości z komendantem Straży Granicznej, podporucznikiem Eugeniuszem Dąmbskim i jeszcze w listopadzie tego samego roku para pobrała się. Na akcie ślubu aktorka podpisała się od razu jako „Apolonia hr. Dąmbska-Chałupiec”. Przez kilka miesięcy mieszkała u rodziny Dąmbskich. Małżeństwo nie trwało długo, a całą winę za rozpad związku aktorka przypisała mężowi. Po rozwodzie w 1922 Pola Negri nigdy nie wróciła do Sosnowca.

W 1923 przybyła do Hollywood i wystąpiła w filmach: Hiszpańska tancerka, Cesarzowa (wysoko oceniana przez krytykę za rolę carycy Katarzyny), Hotel Imperial, Miłość aktorki i wielu innych. Była rywalką innej ciemnowłosej divy Glorii Swanson.

W Stanach Zjednoczonych została gwiazdą kina niemego i symbolem seksu, do czego przyczyniły się także głośne romanse z Charlie Chaplinem i Rudolphem Valentino oraz plotki o jej uczuciu do długoletniej przyjaciółki Margaret West.

Pola Negri – Rudolph Valentino

Nie odniósłszy sukcesu w filmach dźwiękowych (Z rozkazu kobiety – z powodu silnego akcentu i niskiego głosu odczuwanego jako zbyt ordynarny jak na wielką gwiazdę), powróciła do Niemiec, gdzie początkowo kontynuowała karierę. Po dojściu do władzy nazistów minister propagandy Goebbels zakazał angażowania jej do filmów z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Hitlera, który był jej wielbicielem, zagrała ponownie w filmach Mazurka (Mazurek, 1935), Moskau-Shanghai (Moskwa-Szanghaj, 1936), Madame Bovary (1937), Tango Notturno (1937), Die fromme Lüge (Pobożne kłamstwo, 1938) i Die Nacht der Entscheidung (Decydująca noc, 1938).

Pola Negri, 1937, Tango Notturno

Przed wybuchem II wojny światowej powróciła do Stanów Zjednoczonych. Wystąpiła jeszcze w kilku filmach, jak Hi Diddle Diddle (1943) i Księżycowe prządki (1964). Liczyła na Oscara za rolę ekscentryczki w „Księżycowych prządkach”, ale bezskutecznie. Wycofała się więc z hollywoodzkiego życia odmówiła nawet udziału w akcji promocyjnej kandydującego do Oscara filmu „Potop”, o co prosił ją – lansujący dzieło Jerzego Hoffmana – polski kompozytor Bronisław Kaper.

Po wojnie popadła w zapomnienie, ale dzięki swojej firmie maklerskiej żyła w dostatku. Zamieszkiwała w San Antonio w Teksasie. W 1970 opublikowała wspomnienia „Pamiętnik gwiazdy” (wydanie polskie 1976). Zmarła w wieku 90 lat, 1 lipca 1987 roku.

POLA NEGRI sings „Kommt das Glück nicht heut ” in „Tango Nottuno” (1937) Filmfragment

Źródło:   https://pl.wikipedia.org;   https://natemat.pl;   https://culture.pl;