Czwartek, 10 sierpnia – Dzień Przewodnika i Ratownika Górskiego

„W górach jest wszystko co kocham, wszystkie wiersze są w bukach. Zawsze kiedy tam wracam biorą mnie klony za wnuka. Zawsze kiedy tam wracam siedzę na ławce z księżycem. I szumią brzóz kropidła. Dalekie miasta są niczem.”     –  Jerzy Harasymowicz

Wolna Grupa Bukowina  Pejzaże harasymowiczowskie

Dzień Przewodników i Ratowników Górskich obchodzony jest w dniu imienin Św. Wawrzyńca (10.08.), który jest patronem przewodników i ratowników górskich. Ale dla ratowników TOPR nie mniej ważną datą  jest 29 października. Wtedy to świętowana jest rocznica utworzenia Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratowniczego.

Górski przewodnik turystyczny to przewodnik dla  określonego obszaru górskiego. Rozróżniamy przewodników górskich dla takich obszarów górskich jak Beskidy, Tatry i Sudety.

Wykonywanie zadań przewodnika górskiego dla określonego obszaru górskiego wymaga posiadania uprawnień określonych ustawą. Uprawnienia może otrzymać osoba, która ukończyła 18 lat, nie była karana za przestępstwo umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, posiada wykształcenie średnie oraz odbyła szkolenie teoretyczne i praktyczne dla określonego obszaru górskiego oraz zdała egzamin na przewodnika górskiego.

Zadaniem przewodników górskich jest przekazywanie informacji o trasie i okolicy, zapoznanie z walorami regionu i ciekawszymi okazami przyrody na trasie (np. drzewa, skały), troska o bezpieczeństwo oprowadzanych turystów, dostosowanie trasy wyprawy do możliwości i ekwipunku turystów, instruowanie turystów o sposobach posługiwania się sprzętem i zachowaniu się w górach, zapewnienie turystom pomocy w razie potrzeby oraz zachęcanie uczestników wyprawy do ochrony przyrody.  Muszą odznaczać się  dobrym zdrowiem i kondycją fizyczną oraz odpowiedzialnością, zaangażowaniem i stanowczością.

W 1965 roku z inicjatywy związków przewodników alpejskich Francji, Włoch, Austrii i Szwajcarii powstała międzynarodowa unia związków przewodnickich IVBV-UIAGM-IFMGA . Unia od ponad 50 lat, wyznacza standardy dla przewodnictwa  technicznego w górach świata. W 1996 roku do tej międzynarodowej organizacji, zostało przyjęte jako członek kandydat Polskie Stowarzyszenie Przewodników Wysokogórskich (PSPW). Stowarzyszenie to jest organizacją zrzeszająca polskich międzynarodowych przewodników wysokogórskich posiadających uprawnienia IVBV.

PSPW jest jedyną polską organizacją należącą do federacji IVBV. Na stronie internetowej tak piszą o sobie: „Wraz z naszymi gośćmi wspinamy się, wchodzimy na słynne lub mało znane szczyty Tatr i Alp, prowadzimy wyprawy w góry egzotyczne. Prowadzimy ski-tury, szkolenia lawinowe, jeździmy poza trasami z narciarzami i snowboardzistami i wspinamy się na lodospadach”.  Może cieszyć fakt, że i w tej dziedzinie nie pozostajemy w tyle 🙂

Na Żabiej Lalce

Michał Lorenc – Prowokator – Dolina Chochołowska

Ratownik Górski – ratownictwo górskie to działania związane z prowadzeniem akcji ratowniczych w terenie górskim , poszukiwanie zaginionych osób, udzielanie pomocy medycznej  ofiarom wypadków, transport poszkodowanych do miejsc, gdzie można im udzielić pełnej pomocy medycznej; również działania prewencyjne związane z informowaniem o zagrożeniach, niebezpieczeństwie lawin i spodziewanych załamaniach pogody. W zależności od terenu działań, lokalne służby ratownicze mogą dysponować specjalistycznymi środkami transportu, takimi jak ratraki  i skutery śnieżne  (do transportu po stromym śniegu), wszędołazy, samochody terenowe a przede wszystkim – śmigłowce. Prowadzenie akcji w stromym terenie skalnym może wymagać specjalistycznych umiejętności związanych z technikami linowymi oraz asekuracją. Ze względu na specyfikę terenu, poszukiwanie zaginionych osób często prowadzone jest z użyciem odpowiednio wytresowanych psów ratowniczych , a także wspomagane przez urządzenia elektroniczne: detektory lawinowe, kamery termowizyjne, środki łączności radiowej i satelitarnej.

Żeby zostać ratownikiem TOPR trzeba bardzo dobrze jeździć na nartach, wspinać się, nie mówiąc już o bardzo dobrym stanie zdrowia. Trzeba znać dobrze topografię danego rejonu górskiego i ukończyć stosowne kursy ratownictwa, które trwają długi okres czasu i nie są łatwe. Trzeba też generalnie być młodym,  TOPR preferuje młodych kandydatów, najlepiej w wieku 18-22 lat.

Na terenie Polski działa obecnie  Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe GOPR  (na terenach górskich poza Tatrami) oraz Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe TOPR.

Historia polskiego ratownictwa datuje się od powstania w roku 1873  Towarzystwa Tatrzańskiego. Zajęło się ono udostępnieniem gór poprzez budowę ścieżek, tyczenie szlaków, budowę schronisk i organizację przewodnictwa. Spowodowało to zwiększenie ruchu turystycznego a co za tym idzie – ratowania poszkodowanych na szlakach.

W 1909 roku utworzone zostało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. W 1945 roku zaraz po wyzwoleniu Zakopanego, TOPR wznowił swoją działalność. Rozwój masowego ruchu turystycznego, który objął po wojnie również pozostałe (poza Tatrami) grupy górskie Karpat i Sudetów, spowodował potrzebę objęcia ratownictwem także tych rejonów. GOPR powstało 15 kwietnia 1952 roku. Zarząd Główny PTTK (w którego ramach organizacyjnych działał wówczas TOPR) zatwierdził Regulamin GOPR – PTTK przygotowany i opracowany przez TOPR.

W 1990 r. ratownicy tatrzańscy podejmują decyzję o wystąpieniu ze struktur organizacyjnych GOPR powracając do tradycyjnej nazwy: Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.

TOPR-owcy przy użyciu psów i sond lawinowych sprawdzają lawinisko. foto: PAPGrzegorz Momot

Praca ratownika górskiego wiąże się z ponoszeniem ogromnej odpowiedzialności za zdrowie i życie osób przebywających na szlaku. Uczestnictwo w ryzykownych akcjach ratunkowych i poszukiwawczych wymaga dużej odwagi i dobrych warunków fizycznych. Praca ratownika-ochotnika jest wynagradzana pozafinansowo, w postaci różnorodnych zniżek i ulg na usługi turystyczne i rekreacyjne. Zawodowe ratownictwo wiąże się z otrzymywaniem stałej pensji, jednak ta forma zatrudnienia jest obecnie rzadkością.

Ratownicy cały czas mają co robić, gdyż ciągle spotykają się z przypadkami dużej lekkomyślności wśród turystów. Ich przyczyną jest na ogół brak doświadczenia górskiego i wyobraźni. Przez cały rok ratownicy mają mnóstwo pracy. Codziennie dochodzi do wypadków, głównie z powodu lekkomyślności wśród turystów. Ich przyczyną jest na ogół brak doświadczenia górskiego i wyobraźni. Dlatego wiedząc jak groźne potrafią być góry, ile ofiar pochłonęły górskie wspinaczki, bądźmy roztropni i rozsądni na szlakach, by nie przyczyniać się do niepotrzebnego zaangażowania ratowników górskich.

„Najważniejszy chyba jest rozsądek. Zwalczanie fałszywego, niczym nieuzasadnionego [przekonania, że istnieją w górach bezpieczne drogi, że istnieją w ogóle całkowicie bezpieczne góry (…) Góry dają radość. Ale pod jednym warunkiem, że się je szanuje, że się ich nie lekceważy, że pamięta się o żywiole, w obcowaniu z którym obowiązują ściśle określone prawa. Łamanie tych praw, skracanie dróg, brak rozwagi, kosztuje bardzo drogo. Ceną jest często ludzkie życie.” Ryszard Jaśko

Przyrzeczenie ratownicze:

Dobrowolnie przyrzekam pod słowem honoru, że póki zdrów będę, na każde wezwanie Naczelnika lub Jego Zastępcy – bez względu na porę roku, dnia i stan pogody – stawię się w oznaczonym miejscu i godzinie i udam się w góry celem niesienia pomocy ludziom jej potrzebującym. Postanowienia statutu GOPR będę przestrzegał ściśle, polecenia Naczelnika, jego zastępców, kierowników wypraw i akcji będę wykonywał rzetelnie, pamiętając, że od mego postępowania zależy zdrowie i życie ludzkie. W pełnej świadomości przyjętych na siebie trudnych obowiązków i na znak dobrej woli, powyższe przyrzeczenie przez podanie ręki  Naczelnikowi potwierdzam.

Źródło: Wikipedia,   http://www.pspw.pl/,  https://www.gopr.pl/historia-gopr/,   http://www.praca.pl/poradniki/lista-stanowisk/organizacje-pozarzadowe-wolontariat/ratownik-gorski_pr-1105.html     https://www.gopr.pl/