Piątek, 22 marca –  Światowy Dzień Wody, Dzień Ochrony Bałtyku

Wydarzyło się:

(1895) W Paryżu odbył się pierwszy pokaz filmu braci Lumière „Wyjście robotników z fabryki Lumière w Lyonie”

(1903) Z powodu suszy zabrakło wody w wodospadzie Niagara

Urodzili się:

(1887) Chico Marx – amerykański aktor komediowy

(1957) Jacek Kaczmarski – polski poeta piosenkarz i kompozytor

(1962) Katarzyna Figura – polska aktorka

Światowy Dzień Wody

Dzień Ochrony Bałtyku

Tematem przewodnim dzisiejszych świąt nietypowych jest WODA.

Natomiast patrząc na to co się dzieje za oknem, przypuszczam, że i wiosenna pogoda chce utrzymać się w temacie. Co prawda jest dość ciepło (10°C) ale niebo ciemnieje z każdą godziną. Nie miałabym nic przeciwko deszczowi myjącemu zakurzone ulice, gdyby nie prywata. Otóż starsza córka wyjeżdża na weekend w Tatry (aby w Chochołowskiej podziwiać krokusy) i przydałaby się wtedy ładna pogoda.   😉

Jeżeli myślimy, że kłopoty z wodą dotyczą tylko dzisiejszych czasów, to oczywiście mijamy się z prawdą.

Otóż 116 lat temu, w roku 1903

z  powodu suszy zabrakło wody w wodospadzie Niagara

Ponieważ na ten temat trudno jest coś konkretnego znaleźć, dla zobrazowania tego wydarzenia posłużę się innym dniem w którym Niagara Falls wysechł.

Było to w 1969 roku – Korpus Inżynierów US Army zatrzymał bieg rzeki Niagara od amerykańskiej strony wodospadu. Tymczasowa zapora jest widoczna w prawym górnym rogu tego zdjęcia.

Korpus Inżynierów US Army przeprowadził badania geologiczne skał na dnie, aby móc ocenić w jakim stopniu erozja doprowadziła do destabilizacji brzegów koryta.

Badania oraz naprawa dna i brzegów w celu opóźnienia erozji amerykańskich wodospadów trwały od czerwca do listopada, zatrzymując wodę po raz pierwszy od 12 000 lat.

W tym czasie Niagara, ten drugi co do wielkości wodospad świata (wysoki na 64 metry, średni przepływ 6000 m³/s) wyglądał mniej więcej tak, jak przypuszczalnie w roku 1903. Można więc wnioskować, że susza była wręcz katastrofalna.

***

124 lata temu – 22 marca 1895 roku

w Paryżu odbył się pierwszy pokaz filmu braci Lumière, na którym przedstawiono film „Wyjście robotników z fabryki Lumière w Lyonie”

22 marca 1895 roku w Paryżu po raz pierwszy zaprezentowany został 46 sekundowy film nakręcony przez Louisa Lumière – La Sortie de l’usine Lumière à Lyon, przedstawiający pracowników zakładów Lumiere wychodzących na ulicę. Ten krótki film uznawany jest za jeden z pierwszych filmów dokumentalnych. Nakręcono go przy użyciu Kinematografu, skonstruowanego przez braci Lumière.

Mimo, iż to im przypisuje się skonstruowanie tego urządzenia, wielu ekspertów i historyków sugeruje, że pierwszym twórcą był  Ottomar Anschütz, który miał stworzyć prototyp takiego urządzenia w 1886 roku.

Kinematograf pozwalał na nagrywanie filmów oraz ich odtwarzanie. W przypadku filmu Wyjście pracowników z fabryki wykorzystano taśmę  35 mm. Do nakręcenia trwającego 46 sekund filmu potrzebowano aż 17 metrów taśmy, mimo, iż film nakręcono z szybkością 16 klatek na sekundę.

Bracia Lumiere – Wyjście robotników z fabryki [1895]

***

132 lata temu, w 1887 w Nowym Jorku, urodził się

Chico Marx – amerykański aktor komediowy

Chico, a właściwie Leonard to jeden z braci Marx – rodzeństwa aktorów teatralnych i filmowych. Ich rodzice to żydowscy emigranci: Sam Marx z Alzacji i Miene Schönberg emigrantka niemiecka z Dornum.

Był najstarszy z całej piątki, ale został najpóźniej włączony w rodzinny interes. Jego pseudonim brzmiał początkowo Chicko, co oznaczyło kobieciarza. Jednak gdy bracia zdecydowali się używać swych przezwisk w wodewilach spiker popełnił błąd i nazwał Leonarda „Chico” i od tej pory tak już zostało. Jego cechą charakterystyczną był wypracowany włoski akcent.

Jako aktor filmowy zadebiutował wraz z braćmi w 1921 roku w filmie Humor Risk. Później pojawił się w takich filmach jak Orzechy kokosowe, Sucharki w kształcie zwierząt, Małpi interes, Końskie pióra i Kacza zupa, Noc w operze, Dzień na wyścigach, czy Szczęśliwa miłość.

Chico Marx był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną, Betty Carp, miał córkę Maxine, jednak małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1940 roku. Ponownie ożenił się w 1958 roku z Mary De Vithas, i to drugie małżeństwo przetrwało do jego śmierci. Zmarł w Los Angeles w wieku 74 lat na zawał serca.

Harpo & Chico play Mama Yo Quiero

***

Gdyby żył, miałby tyle samo lat co ja.

22 marca 1957 w Warszawie, urodził się

Jacek Kaczmarski – polski muzyk i poeta

a także polonista, prozaik, piosenkarz, kompozytor i autor tekstów piosenek

Znany głównie dzięki piosenkom o tematyce historycznej (Rejtan, czyli raport ambasadora; Sen Katarzyny II, Lekcja historii klasycznej, Jałta, Ballada wrześniowa) i społeczno-politycznej (Mury, Nasza klasa, Obława).

Postać powszechnie kojarzona z etosem pierwszej „Solidarności” oraz stanem wojennym – okresem, kiedy jego liryka, rozpowszechniana w nieoficjalnych wydawnictwach, identyfikowana była jako głos antykomunistycznej opozycji.

Jacek Kaczmarski był synem malarki żydowskiego pochodzenia, Anny Trojanowskiej-Kaczmarskiej i wieloletniego prezesa Zarządu Głównego Związku Polskich Artystów Plastyków Janusza Kaczmarskiego. Uczęszczał do XV Liceum Ogólnokształcącego im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie. W 1980 ukończył studia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Działalność artystyczną rozpoczął w połowie lat 70. XX w., jednak teksty do wielu utworów powstawały dużo wcześniej. Zadebiutował na Warszawskim Jarmarku Piosenki w 1976 roku, a rok później na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie zdobył nagrodę za utwór Obława. Związany był z kabaretem „Pod Egidą” Jana Pietrzaka, grupą Piosenkariat oraz Teatrem na Rozdrożu.

W 1979 wraz z Przemysławem Gintrowskim i Zbigniewem Łapińskim przygotował program poetycki Mury. Następnym wspólnym programem był Raj. W 1981 roku Jacek Kaczmarski zdobył nagrodę dziennikarzy na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za Epitafium dla Włodzimierza Wysockiego, następnie (w sierpniu) drugą nagrodę na Festiwalu Piosenki Prawdziwej w Gdańsku. Kolejne programy to Muzeum – poetyckie interpretacje polskiego malarstwa nawiązujące do ostatnich dwustu lat polskiej historii oraz Krzyk – z tytułowym utworem napisanym do obrazu Edwarda Muncha. Utwór Mury stał się, wbrew pierwotnemu znaczeniu, hymnem rodzącej się „Solidarności” i antykomunistycznej opozycji.

U schyłku 1981, podczas trasy koncertowej Kaczmarskiego we Francji, w Polsce ogłoszono stan wojenny. Przebywając na emigracji koncertował on m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, RPA, Izraelu oraz w większości krajów Europy Zachodniej. Występował na rzecz podziemnej „Solidarności”, brał udział w licznych akcjach charytatywnych.

W 1984 został członkiem Redakcji Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium z własnym programem Kwadrans Jacka Kaczmarskiego. Pisał też komentarze polityczne, prowadząc audycję tego radia Fakty, Wydarzenia, Opinie.

W roku 1995 Jacek Kaczmarski wraz z drugą żoną Ewą i 7-letnią córką Patrycją osiedlił się w Australii, skąd przyjeżdżał do Polski na koncerty i promocje kolejnych płyt. Pobyt w Australii zaowocował nowymi tekstami.

W 2001 Kaczmarski obchodził 25-lecie działalności artystycznej.

Na przełomie 2001 i 2002 Kaczmarski zauważył u siebie bóle gardła i trudności ze śpiewaniem. 12 stycznia 2002 odbył ostatni koncert w Arcueil pod Paryżem z programem „Szukamy stajenki”, kolejne koncerty odwołał z uwagi na zły stan zdrowia. W marcu 2002 zdiagnozowano u Jacka Kaczmarskiego zaawansowane stadium płaskonabłonkowego raka przełyku (czasem podawany jest rak krtani). Sprawa jego choroby nabrała medialnego rozgłosu. Zorganizowano serię koncertów charytatywnych z udziałem m.in. Aloszy Awdiejewa, Michała Bajora i Skaldów. Wielu ludzi, w tym artystów, wspierało go finansowo podczas kosztownych zabiegów. Kaczmarski nie zdecydował się na zabieg wycięcia ognisk nowotworu ze względu na złe rokowania operacyjne, stosował alternatywne metody leczenia w Centrum Rehabilitacji i Regeneracji Onkologicznej w Innsbrucku, polegające na próbie niszczenia guza nowotworowego za pomocą hipertermii oraz stosowania środków homeopatycznych i typowych dla medycyny chińskiej. Na początku 2003 przeszedł zabieg tracheotomii. W późniejszym czasie leczył się u jednego z warszawskich znachorów. Na początku 2004 Kaczmarski całkowicie stracił głos i kontaktował się jedynie w formie pisemnej. 17 marca 2004 otrzymał nagrodę Fryderyka za całokształt twórczości. Nagrody nie był już w stanie odebrać osobiście. Nad ranem 10 kwietnia 2004 w szpitalu w Gdańsku stracił przytomność i zmarł tego samego dnia po południu. Przed śmiercią został ochrzczony w wyznaniu rzymskokatolickim. 24 kwietnia jego prochy spoczęły w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, zasiadał też w Radzie Nadzorczej Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

22 marca 2007, w 50 rocznicę urodzin, Sejm uczcił pamięć Jacka Kaczmarskiego, podkreślając jego szczególne zasługi dla Polski.

Od 20 czerwca 2012 jest patronem skweru nieopodal liceum, do którego uczęszczał. W centrum Wrocławia patronuje również niewielkiej uliczce, przy której w czerwcu 2008 roku odsłonięto upamiętniającego go krasnala.

https://youtu.be/31X67-jHFO4

Jacek Kaczmarski – Modlitwa o Wschodzie Słońca

***

Dzisiaj świętuje swoje 57 urodziny. 22 marca 1962 w Warszawie, przyszła na świat

Katarzyna Figura – polska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna

oraz symbol seksu lat 80. i 90.

W 1985 ukończyła PWST w Warszawie, edukację kontynuowała w paryskim Conservatoire d’Art Dramatique. Występowała również na deskach Teatru Współczesnego. Współpracowała z Teatrem Nowym w Warszawie i Krakowskim Teatrem Scena STU.

Swoją karierę aktorską zaczynała od epizodów w filmach Krzysztofa Kieślowskiego i Wojciecha Jerzego Hasa. W połowie lat 80. jeszcze przed ukończeniem szkoły aktorskiej, zasłynęła z ról w Pociągu do Hollywood i Kingsajzie. Udział w obu wymienionych filmach sprawił, że Figura zaczęła być postrzegana jako seksbomba.

W pierwszej połowie lat 90. grała role w filmach zagranicznych, m.in. amerykańskich czy francuskich. Zasłynęła z komediowej roli Ryszardy Siarzewskiej w filmach Kiler i Kilerów 2-óch. W następnych latach zyskała uznanie krytyków filmowymi rolami w Ajlawju, Żurku, Ubu król, a także występami teatralnymi. Laureatka Złotych Lwów dla najlepszej aktorki w 1999 i 2003, a także Orła w 2004 za główną rolę kobiecą w filmie Żurek. Od 2013 wykłada w Gdyńskiej Szkole Filmowej.

W filmie Porno zagrała Superblondynę, co niejako odpowiadało wizerunkowi, jaki przypisywano jej w Polsce – seksownej blondynki z dużym biustem.

Wyjątek stanowią role zagrane w filmach u Andrzeja Kondriatuka (Mleczna droga, gdzie zagrała Śmierć, Wrzeciono czasu i Słoneczny zegar). Zagrała także w Autoportrecie z kochanką, Szczęśliwego Nowego Jorku i Historiach miłosnych.

Pod koniec lat 90. zagrała w dwuczęściowej komedii Kiler, Juliusza Machulskiego. W 1999 za rolę Gosi w Ajlawiu Marka Koterskiego otrzymała Złote Lwy za pierwszoplanową rolę kobiecą na 24. FPFF. W 2002 zagrała epizodyczną rolę w Pianiście Romana Polańskiego.

Rok później w Żurku zagrała kobietę uwięzioną na marginesie społeczeństwa z ciężarną, piętnastoletnią córką. Aktorka wspominała: Musiałam przebić się przez własne szczęście. Po urodzeniu dziecka patrzyłam na świat jak na nieustannie odnawiający się cud i nie mogłam wejść łatwo w postać kobiety, której wszystko się rozsypuje. Za tę rolę podczas 6. ceremonii wręczenia Orłów otrzymała nagrodę w kategorii najlepsza główna rola kobieca.

Z kolei w dramacie Ubu król zagrała odrażającą Ubicę. Udział w tym filmie przyniósł aktorce Złote Lwy za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą.

Zaczęła pojawiać się w telewizyjnych sitcomach jako „special guest star”; w 2005 regularnie w serialu Wiedźmy. W 2008 Figura wystąpiła w siódmej edycji programu rozrywkowego TVN Taniec z gwiazdami. Jej partnerem tanecznym był Rafał Maserak, z którym odpadła w trzecim odcinku, zajmując dwunaste miejsce.

Trzykrotnie pozowała do polskiej edycji „Playboya”: w maju 1994 (nr 18), kwietniu 1997 (nr 53) i październiku 2008 (nr 190).

Brała udział w akcji charytatywnej „Podziel się dzieciństwem”. Wzięła udział w spektaklu „Lady Oscar” z którego wpływy przeznaczono na Fundusz Stypendialny Klubu Rotary oraz zakup pojazdu specjalistycznego do przewozu dzieci niepełnosprawnych dla ośrodka rehabilitacyjnego OREW w Gdyni.

W 1986 wyszła za mąż za biznesmena Jana Chmielewskiego z którym rozstała się w 1989. W latach 90. związana była z reżyserem Abelem Ferrarą. W maju 2000 poślubiła amerykańskiego biznesmena, producenta filmowego Kaia Schoenhalsa. W 2012 w wywiadzie dla „Vivy” wyznała, że przez lata była ofiarą przemocy domowej. Od tamtej pory toczy się sprawa rozwodowa między obojgiem małżonków.

Ma troje dzieci: syna Aleksandra, z poprzedniego małżeństwa z biznesmenem Janem Chmielewskim, oraz dwie córki – Koko Claire  i Kaszmir Amber.

W 2013 przeprowadziła się do Gdyni, a ponadto została wykładowcą w Gdyńskiej Szkole Filmowej

Katarzyna Figura: YUMA

Źródło:   https://pl.wikipedia.org;  https://rarehistoricalphotos.com;   https://www.smartage.pl;   https://pl.wikiquote.org;