Czwartek, 9 maja – Dzień Unii Europejskiej, Dzień Okulistyki
Urodzili się:
(1924) W Moskwie urodził się Bułat Okudżawa – rosyjski bard poeta prozaik kompozytor
(1932) Andrzej Bianusz – polski pisarz autor tekstów piosenek
(1935) Halina Poświatowska – polska poetka
Dzisiejsze święta nietypowe to:
Dzień Unii Europejskiej
Dzień Okulistyki
Informacje o nich znajdziecie (TUTAJ) .
A teraz – jak co dzień – zapraszam na mój przegląd różnorodnych rocznic.
***
9 maja 1932 w Słonimie
Andrzej Bianusz – polski pisarz, autor tekstów piosenek
Andrzej Bianusz, właściwie Janusz Bibik to także poeta, prozaik, scenarzysta i satyryk.
Ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. W wyuczonym zawodzie pracował w latach 1956–1959 (w laboratorium wysokich napięć).
Jako satyryk zadebiutował jeszcze podczas studiów – w roku 1953 w tygodniku „Szpilki”. Potem współpracował z takimi pismami, jak: „Nowa Kultura”, „Życie Literackie”, „Świat”, a także „Nowy Dziennik”.
Szybko nawiązał współpracę z licznymi kabaretami – Stodoła, Dudek, Wagabunda, Szpak, Owca. W latach 1960-1966 pracował w Redakcji Programów Rozrywkowych Telewizji Polskiej.
Jest autorem około 500 piosenek dla piosenkarzy, śpiewających aktorów i artystów kabaretowych. Utwory z jego tekstami śpiewali m.in.: Alibabki, Tomasz Andrzejewski, Ewa Bem, Zespół Wokalny Bene-Nati, Chochoły, Czerwone Gitary, Czerwono-Czarni, Bogdan Czyżewski, Andrzej Dąbrowski, Zespół Wokalny Dozamet, Barbara Dunin i Zbigniew Kurtycz, Ewa Florczak, Mieczysław Fogg, Roman Frankl, Wojciech Gąssowski, Edward Hulewicz, Anna Jantar, Majka Jeżowska, Jan Kobuszewski, Wojciech Korda, Maria Koterbska, Stenia Kozłowska, Halina Kunicka, Bohdan Łazuka, Alicja Majewska, Niebiesko-Czarni, Partita, Grupa Pod Budą, Wojciech Pokora, Jerzy Połomski, Łucja Prus, Sława Przybylska, Joanna Rawik, Hanna Rek, Danuta Rinn, Maryla Rodowicz, Rena Rolska, Andrzej Rosiewicz, Ada Rusowicz, Irena Santor, Ludwik Sempoliński, She, Ryszard Sielicki, Skaldowie, Katarzyna Sobczyk, Zdzisława Sośnicka, Karin Stanek, Ewa Śnieżanka, Teresa Tutinas, Ludmiła Warzecha, Irena Woźniacka, Tadeusz Woźniakowski, Marianna Wróblewska, Joanna Zagdańska, Wiktor Zatwarski, a także artyści zagraniczni występujący na festiwalu w Sopocie (np. Mahieddine Bentir, Renee Claude).
Covery jego piosenek można usłyszeć m.in. w wykonaniu takich artystów, jak: Golden Life, Natalia Kukulska, Łzy, Mandaryna czy Barbara Melzer.
Pisał teksty do muzyki takich kompozytorów, jak m.in.: Leszek Bogdanowicz, Andrzej Dąbrowski, Majka Jeżowska, Bogusław Klimczuk, Wiktor Kolankowski, Antoni Kopff, Włodzimierz Korcz, Jarosław Kukulski, Czesław Majewski, Włodzimierz Nahorny, Roman Orłow, Edward Pałłasz, Stefan Rembowski, Andrzej Rybiński, Marek Sart, Janusz Sent, Adam Skorupka, Andrzej Zieliński, Romuald Żyliński.
Zapraszam do wysłuchania pięknego utworu ze słowami Andrzeja Bianusza w doskonałym wykonaniu Andrzeja Dąbrowskiego 🙂
https://youtu.be/ThVO3LqEm_Q
Zapomnij o mnie jutro – Andrzej Dąbrowski
***
9 maja 1935 roku w Częstochowie, przyszła na świat
Halina Poświatowska – polska poetka
Poświatowska urodziła się w Częstochowie, w rodzinie rzemieślniczej jako Halina Myga, jednak na chrzcie ksiądz odnotował imię Helena, uznając Halinę za nienależące do kanonu świętych. Jako dorosła poetka przywróciła swoje pierwotne imię.
W ostatnich tygodniach przed wyzwoleniem Częstochowy wraz z rodziną ukrywała się piwnicy. Pobyt ten, w wilgotnych i zimnych przestrzeniach, odbił się na zdrowiu nastolatki – zachorowała na anginę, która spowodowała nieodwracalne zmiany w organizmie. Bakterie paciorkowca wywołały zapalenie stawów i wadę zastawki dwudzielnej w sercu z którymi będzie zmagać się przez całe 32 letnie życie.
Przez kilka lat próbowała uczęszczać do szkół państwowych, jednak słaby stan zdrowia zmuszał ją do częstych pobytów w sanatoriach i szpitalach. W jednym z nich poznała innego pacjenta, malarza i studenta szkoły filmowej Adolfa Ryszarda Poświatowskiego, którego – wbrew zaleceniom lekarzy – poślubiła w 1954 roku. Po dwóch latach została wdową.
W 1956 roku zadebiutowała na łamach czasopisma „Gazeta Częstochowska” utworami poetyckimi. W kolejnym roku wydała swój debiutancki tomik Hymn bałwochwalczy, który zachwycił krytyków. Postępujące pogorszenie zdrowia zmusiło poetkę do operacji serca w Stanach Zjednoczonych, na którą mogła sobie pozwolić dzięki wsparciu środowiska literackiego.
Po operacji, zamiast powrócić do kraju, złożyła wniosek o stypendium w prestiżowym college’u Smiths College w Northampton. Ukończyła go po trzech latach i dopiero wtedy, pomimo propozycji kontynuowania studiów na etapie doktoranckim, powróciła do kraju, gdzie podjęła się studiów filozoficznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zamieszkała w Domu Literatów w Krakowie.
Strach upływającego życia, niedoskonałość ciała, zrozumienie śmierci oraz podkreślanie wybitności kobiecej jednostki były głównymi tematami podejmowanymi w jej twórczości. W 1957 roku ukazał się pierwszy tomik Poświatowskiej pod tytułem „Hymn bałwochwalczy”. W 1961 roku opublikowała reportaż o swoim życiu w Stanach Zjednoczonych – „Notatnik amerykański”, w 1966 roku – książkę autobiograficzną – „Opowieść dla przyjaciela”, opartą m.in. na korespondencji z kolejnym z ważnych w jej życiu mężczyzn, Jerzym Morawskim.
W latach sześćdziesiątych Halina Poświatowska wydała jeszcze dwa tomiki poetyckie: Dzień dzisiejszy (1963) i Oda do rąk (1966).
Prace nad ostatnim, Jeszcze jedno wspomnienie, przerwała jej śmierć – publikacja ukazała się już po odejściu poetki (1968, wydanie pośmiertne).
W 1967 stan jej zdrowia tak bardzo się pogorszył, że poddała się operacji serca, tym razem w Warszawie – na skutek której zmarła kilka dni później – 11 października 1967 roku.
Za życia Poświatowska nie była przez krytykę szczególnie ceniona: jej osobna i osobista, intymna liryka znajdowała się na marginesie głównego nurtu, w którym klasycy dyskutowali z romantykami. Później wyraźnie się to zmieniło: Poświatowską zaczęto czytać, analizować, a także śpiewać – utwory do jej wierszy wykonywali m.in. Magda Umer, Stanisław Soyka i Janusz Radek.
Zapraszam do wysłuchania wiersza Poświatowskiej „Ptaku mojego serca” w pięknym wykonaniu Wandy Warskiej
https://youtu.be/8MSNkgGrPgI
Ptaku mojego serca – Wanda Warska
***
Bułat Okudżawa – Piosenka o piechocie
9 maja 1924 w Moskwie urodził się
Bułat Okudżawa – rosyjski bard, poeta, prozaik i kompozytor
Bułat Szałwowicz Okudżawa to kompozytor ballad, pieśni lirycznych i satyrycznych a także dramaturg.
Był synem Ormianki i Gruzina. Jego rodziców, zagorzałych bolszewików i działaczy komunistycznych, spotkał los podobny do losu wielu ludzi żyjących w epoce terroru stalinowskiego. Ojciec (pierwszy sekretarz lokalnego komitetu partii w Niżnym Tagile) został rozstrzelany w 1937 roku, natomiast matka (pełniąca funkcję sekretarza rajkomu) została skazana na dziesięć lat w obozie (łącznie spędziła 18 lat w łagrze).
Razem z bratem wychowywał się u babki – w niełatwym czasie i trudnych warunkach życiowych. Po okresie wielkiej czystki, naznaczony stygmatem wroga ludu starał się o zaufanie władzy. Podczas II wojny światowej, w wieku 18 lat przerwał naukę i podjął, jako ochotnik, służbę wojskową. W 1942 roku został wysłany na front. Był kilkakrotnie ranny. Po zakończeniu wojny był pracownikiem fizycznym, zaliczył eksternistycznie pozostałe klasy szkoły średniej i rozpoczął studia na Wydziale Filologicznym uniwersytetu w Tbilisi. Wtedy też debiutował na łamach gazety Leninowski sztandar (Ленинское знамя). W 1950 roku, po ukończeniu studiów, rozpoczął pracę jako nauczyciel w wiejskiej szkole w okolicach Kaługi. Na fali odwilży wstąpił do partii. Po powrocie w 1956 roku matki z zesłania (została zrehabilitowana) powrócił do Moskwy. Tam też, najpierw w gronie przyjaciół, później już publicznie, zaczął śpiewać swoje wiersze, akompaniując sobie na gitarze.
Od tego momentu, w miarę zdobywania przez Okudżawę popularności, aparat partyjny przyglądał się jego twórczości z rosnącą dezaprobatą, on natomiast coraz bardziej dystansował się wobec swoich wcześniejszych poglądów. Nie mogąc mówić wprost o bieżących sprawach, pisał powieści historyczne (najczęściej osadzone w okresie XIX wieku), których bohaterami byli romantyczni buntownicy sprzeciwiający się tyranii. Walczyli oni na przegranej pozycji, będąc świadomi beznadziejności swego losu. Mimo to bez wahania decydowali się poświęcić swe życie w imię wyznawanych wartości.
Największą sławę zdobył jako poeta i bard. Początkowo jego wiersze dostępne były tylko w drugim obiegu, powielane w samizdacie, dopiero później artysta miał możliwość oficjalnego wykonywania swoich dzieł. W poezji Okudżawy dominuje klimat zadumy, smutku, refleksji nad ludzkim losem. Częstym motywem jest wojna, jednak bywa ona zazwyczaj jedynie tłem dla egzystencjalnych rozważań, najważniejszym tematem jest bowiem dramat jednostki zmagającej się z życiem. W utworach zauważalna jest też więź emocjonalna poety z Arbatem, starą moskiewską ulicą, na której w dzieciństwie mieszkał. Stała się ona symbolem jednoznacznie utożsamianym z Okudżawą. Miejscem szarym, typowym, pełnym codziennych problemów zwykłych ludzi, a jednocześnie pełnym tajemnic. Był blisko związany z Agnieszką Osiecką.
W 1994 roku otrzymał rosyjską Nagrodę Bookera.
Na łożu śmierci według jednych informacji wyraził życzenie i przyjął chrzest, według innych – został ochrzczony w stanie nieświadomości przez swoją żonę, z nadaniem imienia Ioann. Zmarł 12 czerwca 1997 w Paryżu a został pochowany na moskiewskim Cmentarzu Wagańkowskim.
Na zakończenie dedykuję Wam – Modlitwę Bułata Okudżawy w perfekcyjnym wykonaniu Hanny Banaszak
https://youtu.be/TJ7pHDJZZdM
Hanna Banaszak Modlitwa
Źródło: https://pl.wikipedia.org; https://culture.pl; https://poezja.org; tytułowy cytat – Halina Poświatowska – http://lubimyczytac.pl;