Wtorek,  14 maja – Dzień Farmaceuty

Wydarzyło się:

(1984) Premiera komedii science fiction Seksmisja w reżyserii Juliusza Machulskiego

Urodzili się:

(1940) Marta Lipińska – polska aktorka teatralna, radiowa, filmowa i telewizyjna

Oczywiście dzisiejsze święto nietypowe jakim jest

Dzień Farmaceuty

znajdziecie  (TUTAJ) .

A co jeszcze czeka Was dzisiaj?

***

35 lat temu, 14 maja 1984 odbyła się

premiera komedii science fiction Seksmisja w reżyserii Juliusza Machulskiego

Seksmisja to polski fantastycznonaukowy film komediowy z 1983 w reżyserii Juliusza Machulskiego. Film opowiada historię zahibernowanych w 1991 roku dwóch mężczyzn, Maksa (Jerzy Stuhr) i Alberta (Olgierd Łukaszewicz), którzy budzą się po wojnie w totalitarnym świecie pozbawionym mężczyzn.

Seksmisja została wyprodukowana przez Zespół Filmowy „Kadr” za 70 milionów ówczesnych złotych. Film po premierze odniósł zauważalny sukces frekwencyjny, stając się przebojem także w Niemieckiej Republice Demokratycznej oraz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Seksmisja została również nagrodzona Srebrnymi Lwami Gdańskimi na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych i Złotą Kaczką w plebiscycie czasopisma „Film”. Jakkolwiek ze względu na utożsamienie osiągnięć feminizmu z totalitarnymi rządami epoki Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej film był krytykowany przez feministki, dosłużył się miana filmu kultowego.

Pierwszy pomysł Seksmisji pojawił się u Juliusza Machulskiego jesienią 1977 roku, kiedy ten szlifował scenariusz do filmu Vabank. Wówczas przyszły reżyser odnalazł w książce poświęconej prognozom w nauce XXI wieku, iż komórkę jajową kobiety można zapłodnić bez udziału plemnika, a więc i bez mężczyzn. Już wówczas Machulski „miał w głowie ostatnią scenę – zbliżenie wiadomego organu noworodka płci męskiej”. W trakcie odbywania stypendium rządu francuskiego w Paryżu Machulski znalazł dogodne warunki do pisania scenariusza. Zarysowawszy wstępną koncepcję planowanego filmu, Machulski udał się z nim do Zespołu Filmowego „Kadr”, którego dyrektor artystyczny Jerzy Kawalerowicz przyjął projekt. Pierwotny scenariusz filmu miał nadany tytuł Lamia, ale kierownik literacki Krzysztof Teodor Toeplitz proponował inny – Pierwiastek żeński. Ostatecznie stanęło na tym, że Machulski wymyślił tytuł Seksmisja.

„Seksmisja” od samego początku cieszyła się dużą popularnością. W 2008 roku została wybrana „Polską Komedią Stulecia” przez czytelników magazynu „Film”. Obecnie film uznawany jest za kultowy. Kto z nas chociaż raz nie użył słynnego: „Kobieta mnie biję”; „Ciemność, widzę ciemność, ciemność widzę” czy „Nasi tu byli”. W głównych rolach zostały obsadzone takie osoby, jak: Jerzy Stuhr, Olgierd Łukaszewicz, Bożena Tryjkówna, Bogusława Pawelec, Hanna Stankówna, Beata Tyszkiewicz, Ryszarda Hanin.

Pierwsza wersja scenariusza została ukończona we wrześniu 1981 roku. Złożony w Naczelnym Zarządzie Kinematografii scenariusz został początkowo zaaprobowany przez kierownictwo, ale dopiero w połowie lutego 1982 roku – ze względu na tymczasowe wstrzymanie wszelkiej produkcji filmowej tuż po wprowadzeniu stanu wojennego – można było go skierować do produkcji. Machulskiemu zezwolono na reżyserię Seksmisji, ponieważ należała ona do garstki filmów, które nie miały antyradzieckiej wymowy. Seksmisja została pierwotnie zaplanowana jako koprodukcja polsko-czechosłowacka, więc do ekipy Machulskiego dołączył czeski scenarzysta Pavel Hajny. Jednak Czesi ze studia Barrandov odrzucili propozycję współpracy, gdyż planowany czas akcji – rok 2044 – oznaczał dla nich zbyt szybki koniec komunizmu.

Pierwotnie w roli Maksa Machulski zamierzał obsadzić Jana Englerta, który mógłby „stworzyć fajny duet z Olgierdem Łukaszewiczem”. Jednakże reżyser potrzebował kontrastu, gdyż jego zdaniem „jeden z bohaterów powinien być fajtłapą, a drugi cwaniakiem”. Dlatego w ramach kontrapunktu dla postaci Łukaszewicza w Maksa wcielił się Jerzy Stuhr. Żona Machulskiego, Bożena Stryjkówna, otrzymała rolę Lamii. Emmę zagrała Bogusława Pawelec, a do obsady dołączyły również między innymi Beata Tyszkiewicz oraz Dorota Stalińska, znana z filmów Barbary Sass. Ekscelencję personifikował Wiesław Michnikowski. Część nazwisk głównych bohaterów kryła w sobie żartobliwe odniesienia do kultury masowej. Emma Dax otrzymała nazwisko po francuskim pułkowniku ze Ścieżek chwały Stanleya Kubricka, Albert Starski – po bohaterach powieści Alberta Camusa i Bolesława Prusa, natomiast Maks Paradys wziął się z „nieziemskości”. Jak twierdził Machulski: „Chciałem, żeby Maks był «nieziemski» – stąd Paradys = Raj”.

Zdjęcia rozpoczęły się w październiku 1982 roku od sceny przyjazdu profesora Kuppelweisera do jego ośrodka badawczego. Na potrzeby scen podziemnych wykorzystano zarówno halę w Łodzi, jak i kopalnię soli w Wieliczce. Łączny budżet Seksmisji wyniósł 70 milionów złotych, jak później komentował Machulski: „tyle co pięć Vabanków”.

Seksmisja odniosła w Polsce olbrzymi sukces frekwencyjny. Już w pierwszym miesiącu rozpowszechniania obejrzało ją 1 073 000 widzów, a łączna szacowana liczba widzów wyniosła 12 milionów. Była również popularna w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (gdzie była wyświetlana pod tytułem Nowe amazonki w wersji skróconej o około 40 minut) oraz Niemieckiej Republice Demokratycznej. Krytyka polska przyjęła film z mieszanymi odczuciami.

Dzieło Machulskiego było w Polsce powszechnie odczytywane jako alegoria komunistycznych rządów w Polsce. Film ukazywał świat łudząco podobny do Polski okresu stanu wojennego, w którym nasilona była indoktrynacja oraz fałszywie prezentowana wizja rzeczywistości, a także przejawy oporu wobec państwa totalitarnego. Wybór kobiet jako głównych wrogów bohaterów Seksmisji był powodowany mizoginistyczną reakcją na ideologię równości płci, która w okresie PRL-u przyczyniła się do awansu społecznego kobiet. Film Machulskiego postawił znak równości pomiędzy feminizmem a komunizmem, przyczyniając się w powszechnej świadomości do utrwalenia analogii pomiędzy nimi. Paulina Młynarska w wywiadzie dla Onet.pl z 2017 roku stwierdziła, że film Machulskiego jest „niebywale śmieszny, inteligentny, świetnie zagrany, ale z tezą, że świat rządzony przez kobiety to piekło”.

8 ciekawostek z filmu „Seksmisja” | Poznać kino

***

MARTA LIPINSKA JUBILEUSZ

 14 maja 1940 w Borysławiu, przyszła na świat

Marta Lipińska – polska aktorka teatralna, radiowa, filmowa i telewizyjna

Ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Królowej Jadwigi w Warszawie. W 1962 została absolwentką Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. W trakcie studiów była asystentką Jerzego Kreczmara. Zaraz po studiach otrzymała angaż w Teatrze Współczesnym w Warszawie, gdzie już za debiutancką rolę Iriny w spektaklu Trzy siostry Czechowa w reżyserii Erwina Axera, po premierze 22 lutego 1963 roku, została wyróżniona nagrodą dla młodych aktorów na Festiwalu w Katowicach. Występowała także w warszawskim Teatrze Scena Prezentacje (1991–1993).

Jeszcze jako studentka szkoły teatralnej debiutowała w filmie rolą nieszczęśliwej ofiary pseudolekarza i hochsztaplerki udającej medium u Stanisława Różewicza w Głosie z tamtego świata (1962). Potem raz jeszcze pojawiła się u Różewicza w filmie Piekło i niebo (1966). Dwukrotnie wystąpiła w filmach Tadeusza Konwickiego: Salto (1965) w roli intrygującej Heleny i Dolina Issy (1982) jako Tekla Dilbinowa z Surkontów. Szerokiej widowni stała się znana z ról w filmach i serialach będących adaptacjami dzieł literackich. Wystąpiła między innymi jako pani Helena Stawska w serialu Lalka (1977) oraz jako znerwicowana, ale pełna wyższych aspiracji żona właściciela majątku ziemskiego w serialu i filmie kinowym Nad Niemnem (1986). W sitcomie Miodowe lata (1998–2003) zagrała złośliwą teściową Zofię, matkę Aliny. W filmach na podstawie scenariusza Katarzyny Grocholi – Nigdy w życiu! (2004) i Ja wam pokażę! (2005) – Marta Lipińska i Krzysztof Kowalewski wystąpili jako rodzice Judyty.

Najdłużej rolą graną przez aktorkę była rola Michałowej (właściwie Japyczowej), gospodyni na plebanii. Jest to postać pierwszoplanowa serialu Ranczo i drugoplanowa filmu Ranczo Wilkowyje (2006–2009 i 2011–2016).

Pierwszym mężem aktorki był operator filmowy Krzysztof Winiewicz. Jej drugim mężem, od 1968 roku, jest aktor i reżyser teatralny Maciej Englert. Mają córkę Annę, kostiumografa, absolwentkę Akademii Sztuk Pięknych oraz syna Michała, który został operatorem filmowym.

W programie III Polskiego Radia występowała jako naiwna pani Eliza, beznadziejnie zakochana w panu Sułku (Krzysztof Kowalewski), w cyklu słuchowisk Jacka Janczarskiego Kocham pana, panie Sułku (1973–2002).

Dziś obchodzi 79 urodziny – wszystkiego najlepszego Pani Marto!

Poznajcie panią Martę sprzed 46 lat kiedy to na antenie Programu 3 Polskiego Radia po raz pierwszy padło sakramentalne „Kocham pana, panie Sułku”:

Kocham Pana,Panie Sułku – Miłość Elizy .wmv

Źródło:  https://pl.wikipedia.org