Charlotte-Church-The-Flower-Duet

Sezon na mniszka lekarskiego w pełni, więc zanim zacznie przypominać wygolone „mnisie główki” z tonsurą (stąd jego nazwa) i pozwoli wiatrowi rozsiewać swoje nasionka (stad druga nazwa „dmuchawiec”),  spieszmy na trawniki, do ogrodów, na łąki, ugory, słoneczne lasy i pobocza mało uczęszczanych dróg i korzystajmy do woli z tych złotych darów natury.

Mniszek jest jeszcze zwany „mleczem” ale jest to nieporozumienie.

Mniszek lekarski jest ziołem jadalnym i leczniczym. Może mieć jedną lub kilka łodyg (właściwie pędów kwiatonośnych) wyrastających z jednego miejsca przy ziemi. Na każdej łodydze (pędzie) wyrasta tylko jeden kwiatostan. Łodygi mniszka to właściwie pędy kwiatonośne i są całkowicie bezlistne.

Mlecz to chwast. W Polsce nie jest spopularyzowany jako roślina jadalna. W Grecji to lubiany dodatek do sałatek. Ma jedną długą łodygę, od której odchodzą pędy poboczne i drobne listki

Obrazek po stronie lewej to mlecz polny, gatunek też z rodziny astrowatych. Kwitnie od czerwca do października. Niestety, jest rośliną trującą  dla bydła, zwłaszcza owiec, z powodu zawartości alkaloidów.

Jak się rozmnaża? Cudnie. Gdy już przekwitną żółte kwiaty mniszka, powstają nasionka, które przyczepione do puszystych spadochroników są rozsiewane przez wiatr. Ta romantyczna ulotność, niczym „Dmuchawce, latawce wiatr…”. Gdy zdmuchniemy eterycznego dmuchawca pamiętajmy, że właśnie wysłaliśmy w podróż nowe nasiona tej rośliny.

Kolejne fazy kwitnienia i owocowania  By Joe MiGo – Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=12504009

Mniszek z powodu masowego występowania, jest niedoceniany, a w uprawach uznawany jest nawet za uciążliwy chwast. Cóż, zwykle nie cenimy tego, co jest bardzo powszechne i tanie (a w tym przypadku nawet zupełnie bezpłatne).

Do celów leczniczych wykorzystuje się całą roślinę, tzn. korzeń, rozetę liści i pędy z koszyczkami kwiatowymi w stanie pąków oraz rozkwitnięte koszyczki kwiatowe.

Ziele mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale) zawiera wiele cennych substancji, takich jak:

• witaminy C, D, A oraz witaminy z grupy B
• garbniki
• flawonoidy
• potas, magnez, krzem, żelazo
• związki triterpenowe o działaniu przeciwzapalnym, przeciwwirusowym, antyoksydacyjnym i przeciwmiażdżycowym
• inulinę – czyli wielocukier złożony z cząsteczek glukozy i fruktozy. Dzięki temu że nie jest trawiona w przewodzie pokarmowym, pełni funkcję błonnika pokarmowego, obniża poziom cholesterolu, wzmacnia układ odpornościowy, utrzymuje prawidłową mikroflorę jelit, obniża poziom cukru we krwi
• karotenoidy
• laktony seskwiterpenowe o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym, przeciwgrzybiczym i antyoksydacyjnym
• kwasy polifenolowe (kwas chlorogenowy, kawowy, cykoriowy)
• cholinę i asparaginę – warunkujące prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego

Ten skład mniszka decyduje więc o jego szerokim działaniu:

• żółciopędnym
• moczopędnym
• odtruwającym i oczyszczającym organizm
• przeciwmiażdżycowym
• rozkurczającym
• przeciwcukrzycowym
• przeciwzapalnym
• przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybiczym
• antyoksydacyjnym

A to mój magiczny miodek z mniszka lekarskiego zrobiony latem 2016 roku.

Serwowany łącznie z witaminą C, na początku tego roku uratował mi życie 🙂

Syrop (miodek) z mniszka lekarskiego

Syrop przygotowujemy ze świeżych kwiatów, zerwanych na początku kwitnienia. Kwiaty po zerwaniu należy pozostawić przez godzinę na ściereczce lub papierze, aby zapewnić ewakuację przebywającym na nich maleńkim czarnym owadom.

Około 250 kwiatów zalewamy litrem wody i gotujemy przez 5 minut. Wywar odstawiamy na godzinę, po czym przecedzamy. Przecedzony wywar gotujemy na lekkim ogniu przez 3-5 godzin, mieszając i nie doprowadzając do wrzenia. Dodajemy 1 kg cukru i sok z wyciśniętej 1 lub 2 cytryn. Dokładnie mieszamy. Gorący syrop przelewamy do słoików które po zakręceniu wieczkami, przewracamy do góry dnem.

Zaleca się stosować 2-3 łyżeczki miodu z mniszka lekarskiego dziennie.
UWAGA     Do sałatek wykorzystujemy liście mniszka rosnącego na terenie czystym ekologicznie, w kwietniu lub na początku maja, tak by nie były ciemnozielone i po rozerwaniu nie wydzielały białego mleczka. Będą wtedy gorzkie i być może nawet blanszowanie nic nie pomoże.

Najlepsze są te wyrastające z kopców kreta – są jeszcze białe i łatwo się je wycina. A potem już tylko staranna kąpiel w zimnej wodzie i przystępujemy do pracy:
Francuska sałatka z liści mlecza z musztardowym winegretem

według  chilliczosnekioliwa.pl

dla ok. 4 osób

czas przygotowania: 15 min.

Składniki:

• ok. 300 g liści mlecza (lub rukoli, liści rzodkiewki, roszponki, szpinaku), albo  mieszanka różnych liści
• rzodkiewki z jednego pęczka
• ok. 30 g parmezanu w kawałku
• na sos: 1 łyżeczka posiekanej szalotki, 1 łyżeczka francuskiej musztardy, 1 łyżka octu z czerwonego wina, 1 filet anchois, posiekany, 3 łyżki oliwy, sól i pieprz
• opcjonalnie: wędzony boczek pokrojony w kostkę

Przygotowanie:

1. Do miseczki wkładamy szalotkę, musztardę, ocet i posiekany filet anchois. Doprawiamy solą i pieprzem i dobrze mieszamy. Wlewamy oliwę cienkim strumieniem, cały czas mieszając, aż otrzymamy emulsję.
2. Dobrze umyte liście mlecza (patrz uwagi powyżej) lub inną zielenię należy porządnie odsączyć przed połączeniem z sosem. Można wykorzystać wirówkę do sałaty lub osuszyć papierowymi ręcznikiem.
3. Wrzucamy liście do miski, dodajemy rzodkiewki pokrojone na ćwiartki i wlewamy sos. Dobrze mieszamy. Dekorujemy sałatkę wiórkami parmezanu, ścieranymi przy pomocy obieraczki do warzyw. Jeżeli mamy ochotę, można podsmażyć na patelni boczek pokrojony w kostkę i dodać do sałatki.

Surówka z kwiatów mniszka     według   dietawarzywnoowocowa.pl

• kilka garści kwiatów mniszka (objętościowo około 1 litr całych kwiatów – po skrojeniu znacznie stracą na objętości)
• garść suszonych moreli (najlepiej użyć niesiarkowanych, o ciemnym kolorze)
• 1 jabłko
• 1 pomidor
• 1 marchewka
• 2 łyżki jogurtu naturalnego (zamiennie można użyć śmietany lub oleju lnianego tłoczonego na zimno)
• sól, pieprz i inne przyprawy według uznania (np odrobina oleju sezamowego jak ktoś lubi)

Kwiaty mniszka zostały zebrane i posiekane razem z kwiatowymi koszyczkami. Do surówki siekamy również morele i pomidor oraz ścieramy na tarce jabłko i marchewkę. Przyprawiamy, dodajemy jogurtu i gotowe! Smacznego!