Rybołówstwo to gałąź gospodarki obejmująca pozyskiwanie (poprzez połów) ryb i innych zwierząt oprócz wielorybów (tym się zajmuje wielorybnictwo), między innymi skorupiaków i mięczaków (frutti di mare czyli owoce morza) oraz roślin wodnych w celach spożywczych. Organizmy te wydobywa się zarówno na morzach i oceanach, jak i w rzekach i jeziorach, w celu ich spożycia lub dalszego przetworzenia, którym zajmuje się przemysł rybny. Rybołówstwo dzieli się na przybrzeżne i pełnomorskie. Na polskim wybrzeżu znajduje się 59 portów i przystani rybackich. Główne gatunki, poławianie w polskiej strefie ekonomicznej na Bałtyku to: szproty , dorsze, śledzie , łososie i trocie, flądry i inne (głównie ryby słodkowodne, takie jak sandacz, leszcz, okoń, płoć). Połowy wykonuje 1,5 tysiąca łodzi i kutrów rybackich.

Łódź rybacka i kuter

Dzisiaj, tj. 27 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Rybołówstwa. Święto to zostało ustanowione przez Światową Konferencję ds. Rybołówstwa w 1984 roku, po to, aby uświadomić ludziom, że zasoby naszych wód są ograniczone. Aby w przyszłości cieszyć się różnymi gatunkami ryb, które dziś trafiają na nasze stoły, musimy nauczyć się korzystać z tych zasobów w sposób racjonalny i odpowiedzialny.

Aż ¾ łowisk na świecie jest przełowionych. Problem ten dotyka Polski w szczególny sposób. Jednemu z najpopularniejszych w Polsce gatunków ryb – dorszowi bałtyckiemu – pomimo bardziej optymistycznych wyników ostatnich badań, nadal grozi niebezpieczeństwo zagłady. Najbardziej niszczycielską metodą połowów, jakiej dopuszczają się „rybacy”, to wykorzystanie techniki trałowania dennego. Do jej wykonania niezbędna jest wielka jednostka pływająca, zwana trawlerem. Na światowych oceanach pojawiła się ona pod koniec lat 50. XX wieku.

Trawlery – to prawdziwe morskie niszczyciele. Zorientowane jednak nie na wrogie jednostki obcych państw, ale na morskie ekosystemy. Ich długość dochodzi do stu kilkudziesięciu metrów, a wyporność nawet do 20 tysięcy ton. Do namierzania rybich ławic wykorzystują technikę satelitarną, dzięki czemu żadne życie nie umknie ostrzu ich sieci. Statki te mają na swoich pokładach przetwórnie i chłodnie, dlatego mogą przebywać na pełnym morzu nawet kilka miesięcy. W ciągu godziny są w stanie złapać w swoje sieci 200 i więcej ton ryb. A sieci te są narzędziem wyjątkowo wyrafinowanym. Do trałowania dennego wykorzystywane są pary trawlerów, między którymi rozpinana jest wielka sieć o długości jednego kilometra. U jej dołu przymocowany jest trał denny, który niczym pług niszczy wszystko, co spotka na swojej drodze. Dół sieci stanowi gruba stalowa lina obciążona ważącymi setki kilogramów stalowymi ciężarkami. Z każdym przeciągnięciem po dnie trały zbierają ryby, żółwie, koralowce, zabijają kraby, robaki, małże i inne żyjące w osadach dennych zwierzęta, wyrywają rośliny denne. W ten sposób dno oceaniczne staje się pustynią. Wiele miejsc (np. na Morzu Północnym) jest w ten sposób przeczesywanych kilkakrotnie w ciągu roku.

Tak wyrafinowane metody połowu, połączone z niepohamowanym i rosnącym apetytem stale zwiększającej się populacji świata na białko pochodzenia zwierzęcego i rybiego, spowodowały, że na całym Północnym Atlantyku populacje ryb drapieżnych, takich jak dorsz, czarniak czy plamiak, spadły w ciągu stulecia o 90%. Populacja tuńczyka atlantyckiego spadła o 97% w ciągu kilkudziesięciu lat. A połowy tych ryb wciąż trwają. Masowe wybijanie drapieżników morskich prowadzi do powstania tzw. kaskady troficznej, czyli kaskadowej zmiany wzdłuż łańcucha pokarmowego.

Przełowienie jest problemem, którego skutki dotykają nie tylko konsumentów ryb, ale również samych rybaków. Dlatego Światowy Fundusz WWF Polska od wielu lat promuje bezpieczne korzystanie z zasobów ryb i walczy z rabunkowymi połowami.
Prowadzone są także działania edukacyjne, przekonujące, że każdy z nas, poprzez swoje codzienne decyzje, ma kluczowy wpływ na stan zasobów ryb w morzach i oceanach.