Wtorek, 30 kwietnia – Światowy Dzień Sprzeciwu wobec Bicia Dzieci, Międzynarodowy Dzień bez Kar Cielesnych, Ogólnopolski Dzień Koni, Międzynarodowy Dzień Jazzu
Wydarzyło się:
(1919) W łódzkiej synagodze poślubił Stefanię Marchew
Dzisiejsze święta nietypowe to:
Światowy Dzień Sprzeciwu wobec Bicia Dzieci
Międzynarodowy Dzień bez Kar Cielesnych
Ogólnopolski Dzień Koni
Międzynarodowy Dzień Jazzu
Poczytać o nich można (TUTAJ) .
***
Noc Walpurgi
lub noc Walpurgii – to u dawnych Germanów noc zmarłych lub złych duchów. W Europie najczęściej kojarzona jest jako sabat czarownic odbywający się na górze Brocken w noc z 30 kwietnia na 1 maja, którego obchodom przewodziła bogini śmierci Hel.
Góra Brocken – najwyższa w niemieckich górach Harzu (1142 metry wysokości) – jest uważana w tradycji za niezwykłe miejsce, dlatego wiązano ją z sabatami. Jej nietypowość i magiczność związana jest z tym, że w XVIII wieku zaobserwowano tu tak zwane widmo Brockenu. Polega ono na tym, że cień osoby stojącej na górze powiększa się, będąc nierzadko otoczonym barwnymi kręgami (gloria). Interesujące jest też zjawisko otaczania cienia głowy obserwatora pierścieniami dyfrakcyjnymi tworzącymi jakby aureolę (podobno może ją zaobserwować tylko osoba, do której należy cień, ponieważ tylko pod kątem prostym widać cień rzutowany na chmury lub mgłę znajdujące się poniżej obserwatora stojącego na górze). W tradycji ludowej takie zjawiska były uważane za magiczne.
Nazwa tego święta pochodzi od świętej Walburgi, która była zakonnicą w Devon która pomagała świętemu Bonifacemu, który nawracał plemiona germańskie na chrześcijaństwo.
Kościół Szatana świętuje noc Walpurgi 1966 jako umowną datę jego powstania, natomiast w Finlandii i Estonii noc ta (i nadchodzący po niej dzień 1 maja) jest okazją do zabaw i rywalizacji bractw studenckich.
Najwcześniejsza wzmianka o święcie znajduje się w Calendarium Perpetuum Johana Colera, wydanym w 1603 roku.
Po kanonizowaniu świętej Walpurgi noc z 30 kwietnia na 1 maja obwołano jej świętem, jednak nie była to data przypadkowa. W noc tę przypada bowiem jedno z najważniejszych świąt pogańskich: u Celtów kojarzone z Belem (stąd celtyckie święto Beltane), zaś w kulturach wschodniej Europy z odpowiadającymi Belowi bóstwami. W wigilię święta gaszono wszystkie ognie i ziemię pokrywał „duchowy mrok” – wracał czas duchów i ciemnych sił. Z nadejściem pierwszego dnia lata (1 maja) krzesano ognie na nowo, co symbolizowało powrót królestwa Słońca.
Przekaz o sabacie czarownic odbywającym się na Brocken jest jednak stosunkowo nowy. Podczas okresu polowań na czarownice (XV–XVII wiek) informacja o górze Brocken pojawiała się bardzo rzadko w zeznaniach, nawet tych podczas najcięższych tortur. Analogicznie rzecz się miała z inną górą o podobnej opinii: Blocksberg w Schwarzwaldzie. Jej nazwa pojawiła się tylko raz – było to w 1653 roku w Kolonii, gdzie żebraczka zeznała, że diabeł porwał ją i drogą powietrzną zabrał na Blocksberg. Według zeznań również czas odbywania się sabatów nie był związany z 1 maja; raczej miały one odbywać się cotygodniowo, głównie w czwartki.
Brocken, noc Walpurgi i sabat czarownic zostały po raz pierwszy połączone ze sobą w opublikowanej w 1668 roku książce Johannesa Prätoriusa Blockes-Berged Verrichtung. Informacja ta została powtórzona przez Gottfrieda Vogta w De conventu sagarum ad sua sabbata z 1678, jednak do powszechnej świadomości trafiła dopiero dzięki Faustowi Johanna Wolfganga von Goethego.
Tradycja ewoluowała: w Niemczech kojarzono noc Walpurgi właśnie z czarownicami, które zbierały się na Hexenplatz (plac czarownic), by wyruszać stamtąd na miotłach na orgie urządzane na szczycie Brocken. Tradycja nakazywała zatem rozpalanie wielkich ognisk, zwłaszcza na wierzchołkach wzniesień, by odstraszać czarownice i duchy. Takie obrządki miały miejsce w wielu miejscach Europy, między innymi w Szkocji, Irlandii, Walii, Szwecji, Czechach, na Morawach, w Saksonii, Tyrolu, a także na Śląsku, Kaszubach i Mazurach.
Na festynach nago (najprawdopodobniej dla bezpieczeństwa) skakano przez ognie (najczęściej z drewna dębowego), prowadzono bydło między dwoma ogniskami (to miało uchronić je przed chorobami). Symbolem święta był słup majowy (kształt falliczny symbolizował boga, zaś wianek na górze boginię), przystrojony wstążkami – białe i czerwone barwy oznaczały przejście ze stanu dziewictwa w kobiecość. Innym obyczajem była „naprawa granic”, czyli obchodzenie gospodarstw połączone z naprawą ogrodzeń, oraz czyszczenie kominków i palenisk w przeddzień święta, aby móc w porządku przyjąć ogień rozpalany następnego dnia.
Wierzono, że w tę jedyną noc oprócz upiorów można było spotkać skrzaty, chochliki, gnomy i rusałki – a jeśli ktoś spotkał takie stworzenie, miał szansę otrzymać od niego dar nadzwyczajnej mądrości albo odwagi.
Rodzaje obrzędów i wierzeń zależały od miejsca, w którym obchodzono święto, na przykład tradycja wyboru najpiękniejszej dziewczyny na królową majową nie występowała w każdym regionie.
W czasach chrześcijańskich łączono wpływy starej wiary z nową religią – na domach rysowano kredą krzyże, na podłodze układano skrzyżowane miotły. Przez miasta przeciągały procesje mieszkańców starających się robić możliwie dużo hałasu, co miało odstraszać złe duchy.
Inne nazwy nocy Walpurgi to Czarodzielnica, sabat Beltane lub Cethsamhain.
https://youtu.be/U10ftE4XQvo
Faun – Walpurgisnacht (Director’s Cut)
***
30 kwietnia 1919 roku
w łódzkiej synagodze Julian Tuwim poślubił Stefanię Marchew
Julian Tuwim, polski poeta żydowskiego pochodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekstów piosenek urodził się 13 września 1894 w Łodzi. To jeden z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego. Oprócz dzieł charakteryzujących się niebywałym pięknem i kulturą słowa, Julian Tuwim tworzył także wiersze pisane językiem potocznym, czy wprost wulgarnym (np. „Wiersz, w którym autor…” możecie znaleźć (TUTAJ) ).
Zadebiutował w 1911 przekładem na esperanto wierszy Leopolda Staffa. W roku 1913 miał miejsce jego właściwy debiut poetycki – wiersz Prośba opublikowany został w „Kurierze Warszawskim”. Utwór ten poeta podpisał inicjałami St. M. – poznanej w 1912, swojej przyszłej żony Stefanii Marchwiówny.
Stefania urodziła się w Tomaszowie Mazowieckim w rodzinie żydowskiej, jako córka handlowca Jakuba Bera Marchewa i śpiewaczki Gustawy Gitli Dońskiej. W 1912 poznała w Łodzi swojego rówieśnika, Juliana Tuwima. Tenże swoją przyszłą żonę wypatrzył w dorożce sunącej Piotrkowską (główną ulicą Łodzi). Przez 7 lat pisał żarliwe listy, a w nich wiersze z których złożył zbiór Siódma jesień.
Po siedmiu latach od zakochania się mógł wreszcie „pretendent na męża” pięknej jak Madonna Stefie powiedzieć: „Ty jesteś moją żoną” i uczynić „legendą tych lat miłości pełnych”.
Julian Tuwim poślubił Stefanię Marchew w Wielkiej Synagodze w Łodzi zbudowanej z funduszy łódzkich fabrykantów, m.in.: Izraela Poznańskiego, Joachima Silbersteina i Karola Scheiblera.
Synagoga była przeznaczona dla żydowskiej burżuazji, zasymilowanej z polską kulturą. Wstęp do świątyni umożliwiały tylko specjalne przepustki, wydawane najbogatszym Żydom, przede wszystkim tym, którzy sponsorowali jej budowę. W okresie międzywojennym kazania były w języku polskim, a w narodowe święta polskie odbywały się uroczystości patriotyczne. W 1939 została podpalona przez Niemców. W 1940 rozebrano ją. Po wojnie na miejscu synagogi nic nie powstało i dziś jest tam parking.
Tuwim poślubił Stefanię pod baldachimem. Uroczystości weselne odbyły się w domu stryja Stefy przy ul. Krótkiej. Przyjęcie dla przyjaciół – poetów, w którym uczestniczył także Leopold Staff, mistrz Tuwima, odbyło się jednak w Warszawie, w pewnej knajpie przy Marszałkowskiej, róg Siennej, zwanej Mordownią.
Młodzi państwo Tuwimowie zamieszkali w Warszawie przy Królewskiej 41 u wuja Tuwima, a po kilku miesiącach wynajęli czteropokojowe mieszkanie na Chłodnej 6, gdzie mieszkali przez kolejnych 10 lat. Postanowili, że dzieci mieć nie będą. „Babicka umarła w połogu, więc Stefcia rodzić nie będzie” – tak decyzję tłumaczył młody małżonek.
Stefa odtąd stale mu towarzyszyła. Wraz z nim udała się na obczyznę po wybuchu II wojny światowej. Lata 1939–1946 spędziła u jego boku we Francji, Portugalii, Brazylii i w Stanach Zjednoczonych. Po wojnie powróciła z mężem do Polski.
Powrót poety do kraju. Państwo Tuwimowie w porcie w Gdyni 7 czerwca 1946
Wiersze, m.in. Przy okrągłym stole spopularyzowała w piosence „Tomaszów” Ewa Demarczyk.
Demarczyk Ewa Tomaszów
Źródło: https://pl.wikipedia.org; https://wroclaw.fotopolska.eu/synagogi,80,20/woj.lodzkie.html; http://muzeumliteratury.pl; tytułowe cytaty – Julian Tuwim http://lubimyczytac.pl;