Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek to święto obchodzone corocznie 12 maja ustanowione przez Międzynarodową Radę Pielęgniarek na Kongresie w Meksyku w 1973 roku.

Tego samego dnia przypada rocznica urodzin Florence Nightingale, prekursorki nowoczesnego pielęgniarstwa, która w 1860 roku założyła pierwszą szkołę pielęgniarską przy Szpitalu św. Tomasza w Londynie.

Florence Nightingale – (12 V 1820 – 13 VIII 1910)

Nightingale jako pierwsza potraktowała pielęgniarstwo jako zawód, do którego wykonywania niezbędna jest edukacja w odpowiednim kierunku i praktyka. Podkreślała odrębność i samodzielność opieki nad chorym oraz zwracała uwagę na prawa i zasady naukowe jako podstawy pielęgnowania. Twierdziła, iż pielęgnując chorego należy nie tylko podawać mu leki i robić okłady ale również dostarczyć świeże powietrze, światło, zapewnić czystość, spokój, właściwą dietę, okazywać życzliwość i zainteresowanie oraz podchodzić indywidualnie do każdego pacjenta. Dużą wagę kładła na umiejętność obserwacji, poprawne interpretowanie objawów i wykorzystanie tego w dalszej opiece. Jej zdaniem pielęgnowanie leżało w gestii kobiet. W 1877 r. F. Lees (uczennica Nightingale) napisała podręcznik pt. Pielęgnowanie chorych. W Anglii reforma pielęgniarstwa zakończyła się 25 lat po otwarciu pierwszej szkoły kształcącej w tym zakresie.

W obchodach Międzynarodowego Dnia Pielęgniarek bierze udział Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization, WHO) – organizacja działająca w ramach ONZ, zajmująca się ochroną zdrowia.

Czerniak, zwany też czerniakiem złośliwym to nowotwór złośliwy skóry, błon śluzowych lub błony naczyniowej oka wywodzący się z melanocytów. Stanowi od 5% do 7% nowotworów złośliwych skóry człowieka. Corocznie jest rozpoznawane około 130 000 przypadków tej choroby, większość u osób rasy białej. Zapadalność na świecie wykazuje znaczną zależność geograficzną. Czerniak przed 40. rokiem życia jest rzadki, szczyt zachorowań przypada na siódmą i ósmą dekadę życia.

Najczęściej pojawia się na skórze niezmienionej, choć może powstać w obrębie znamion barwnikowych. Podejrzenie czerniaka budzi pojawienie się nowej zmiany przypominającej atypowe znamię lub zmiana wcześniej istniejącego znamienia barwnikowego. Do głównych objawów czerniaka należą: asymetryczne zabarwienie, kształt i powierzchnia zmiany, uniesienie się zmiany ponad otaczającą skórę, nieregularne ograniczenie zmiany, a także duży jej wymiar. Również świąd, ból, krwawienie i owrzodzenie w obrębie znamienia lub nowej zmiany skórnej budzą podejrzenie złośliwego charakteru zmiany.

Głównymi czynnikami ryzyka są ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe pochodzące z promieniowania słonecznego lub sztucznych źródeł i indywidualna podatność na nowotwór, przede wszystkim przez zwiększone ryzyko genetyczne. Intensywna, przerywana ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe prowadząca do oparzenia słonecznego, szczególnie w okresie dzieciństwa, wiąże się z większym ryzykiem zachorowania niż wieloletnia regularna ekspozycja. Nowotwór częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Rozpoznanie kliniczne jest stawiane na podstawie badania dermatoskopowego, a pozostałe badania pełnią rolę jedynie pomocniczą.

Podejrzana zmiana jest wycinana z niewielkim marginesem zdrowych tkanek, a próbka jest badana histopatologicznie. Badanie to umożliwia ostateczne rozpoznanie choroby oraz ocenę wielu czynników o charakterze rokowniczym. Podstawową metodą leczenia czerniaka jest radykalne wycięcie guza z odpowiednio szerokim marginesem zdrowych tkanek. Często jest konieczna biopsja węzła wartowniczego lub rozszerzenie zabiegu o wycięcie lokalnych węzłów chłonnych. W przypadku choroby nieoperacyjnej lub obecności przerzutów odległych stosuje się leczenie ogólnoustrojowe oparte na nowoczesnych lekach celowanych, dobieranych indywidualnie dla każdego chorego w oparciu o bieżące mutacje i obraz kliniczny choroby. Klasyczna chemioterapia jest stosowana u chorych nieodpowiadających na leki celowane i immunoterapię.

Zapobieganie polega na unikaniu nadmiernego wystawienia się na działanie promieniowania słonecznego. Filtry przeciwsłoneczne nie chronią przed czerniakiem, ale – paradoksalnie – zwiększają jego ryzyko.

Do czynników sprzyjających wystąpieniu czerniaka należą:

• ekspozycja na promieniowanie słoneczne (naturalne promieniowanie UV)
  • duża skumulowana ekspozycja na promieniowanie słoneczne
  • sporadyczna, przerywana i intensywna ekspozycja na światło słoneczne, oparzenia słoneczne w dzieciństwie i wieku młodzieńczym
• sztuczna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (solaria, opalanie się)
• jatrogenna ekspozycja na promieniowania ultrafioletowe wraz z psoralenem – fotochemioterapia
• występowanie czerniaka u krewnych pierwszego i drugiego stopnia
• wcześniejsze występowanie czerniaka u tego samego chorego – ryzyko zwiększone 8–10 razy
• występowanie innego nieczerniakowego nowotworu złośliwego skóry, w tym raka podstawnokomórkowego, raka kolczystokomórkowego
• zespół znamion dysplastycznych
• duża liczba znamion barwnikowych (melanocytowych) oraz dużych wrodzonych znamion barwnikowych
• jasna karnacja skóry, jasny kolor włosów i oczu, obecność piegów, łatwe uleganie oparzeniom słonecznym
• wiek – ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem
• skóra pergaminowa – stukrotnie zwiększone ryzyko
• wysoki status socjoekonomiczny
• immunosupresja i przeszczepienie narządu
• prawdopodobnie promieniowanie jonizujące

Limeryki występują endemicznie. W naszym stuleciu największe zgrupowanie ich twórców odnotowano w Oksfordzie, Londynie, Berkeley, Chicago, Minneapolis, Nowym Jorku. Są literatury, w których nie ma ich wcale, są czasy, w których pojawiają się sporadycznie, by potem znienacka rozplenić się jak perz.

Limeryk jest rymowaną anegdotą. Pierwszy wers przedstawia głównego bohatera i miejsce akcji. Wers ten najczęściej kończy się nazwą miejscowości.  Płetwonurkowi z miasta Pekin

W następnej linijce powinna się zawiązać akcja i pojawić zapowiedź dramatu, konfliktu, kryzysu. Może się też objawić druga postać. Rymuje się z pierwszym wersem (aa).   Urodę życia odgryzł rekin.

Trzeci i czwarty wers w klasycznym limeryku jest zawsze krótszy; chodzi o to, by wzmocnić efekt niespodzianki. W tym miejscu rozgrywa się zasadniczy konflikt, tu mamy do czynienia z kulminacją wątku dramaturgicznego. Pojawia się nowy rym (bb), który silnie wiąże ze sobą oba te wersy.

I choć czytał Mao, Lecz nie odrastao,

Ostatnia linijka przynosi rozwiązanie, najlepiej nieoczekiwane, absurdalne, nonsensowne, no i ma się rozumieć zabawne. Rymuje się z pierwszym i drugim wersem, dając strukturę aabba. Kiedyś była echem linijki pierwszej, ale większość współczesnych limerystów zrezygnowała z tego, uważając, że takie powtórzenie zubaża i treść, i formę.   Więc pracował jako damski manekin.

Nieprzyzwoite limeryki zyskały prawo obywatelstwa dopiero w latach 60., gdy zelżała obyczajowa cenzura. Wcześniej wydawano je jako druki prywatne, najczęściej bez daty, miejsca publikacji, nazwy wydawnictwa, nazwiska redaktora. Wyjątkiem jest tu szkocki antykwariusz i pisarz Norman Douglas, który w 1928 roku we Florencji – w nakładzie stu dziesięciu numerowanych egzemplarzy, dla subskrybentów – opublikował 68 sprośnych limeryków.

Forma limeryku jest niebezpieczna i trzeba bardzo się pilnować, bo inaczej „sama wyrywa się do slumsów, gdzie pije i używa wulgarnych słów” (Morris Bishop).

Święto Limeryków obchodzimy w dniu 12 maja.

Fibromialgia charakteryzuje się przewlekłym, uogólnionym bólem mięśni i stawów oraz występowaniem tzw. punktów tkliwych, czyli miejsc ciała o nadmiernej wrażliwości na ucisk.

Chorzy poza bólem odczuwają wiele innych dolegliwości, takich jak zmęczenie, uczucie sztywności ciała, zaburzenia snu i nastroju, mogą też występować u nich objawy sugerujące chorobę narządów wewnętrznych. Dolegliwości te są uciążliwe, znacznie pogarszają funkcjonowanie w pracy i życiu prywatnym.

Fibromialgia dopiero niedawno została uznana za odrębną chorobę, a lekarze nadal są podzieleni co do akceptacji jej występowania. Ponieważ objawy tej choroby są niecharakterystyczne i mogą sugerować inne schorzenia, pacjent odbywa z reguły długą wędrówkę po różnych specjalistach. Dlatego fibromialgia często jest rozpoznawana z dużym opóźnieniem, co utrudnia jej skuteczne leczenie.

Częstość występowania fibromialgii nie jest dokładnie znana. Szacuje się, że występuje ona często, bo u około 2-10% ludzi. Kobiety chorują dziesięciokrotnie częściej niż mężczyźni. Fibromialgia jest jedną z najczęstszych chorób rozpoznawanych przez reumatologów. Najczęściej pojawia się w 30.—50. roku życia, jednak może wystąpić w każdym wieku.

Fibromialgia może mieć wiele różnorodnych objawów. Najważniejszym z nich jest przewlekły (trwający przynajmniej 3 miesiące) „ból całego ciała”. Na początku może być ograniczony do jednej okolicy, potem staje się uogólniony, zajmując stawy i mięśnie po obydwu stronach ciała, powyżej i poniżej pasa. Typowy jest ból kręgosłupa (głównie krzyża lub szyi) oraz dużych stawów (bioder, barków, kolan). Pacjenci odczuwają kłucie, szarpanie lub palenie mięśni, często opisują też sztywność ciała i obrzęk stawów. Dolegliwości są bardziej nasilone rano oraz przy wykonywaniu jednostajnej czynności, jak np. siedzenie przy komputerze czy monotonna praca fizyczna. Charakterystyczne jest osłabienie mięśni, które zniechęca do jakiejkolwiek aktywności fizycznej.

Inne objawy fibromialgii to:

• znaczne zmęczenie, brak energii, ogólne wyczerpanie; często towarzyszy temu poczucie niezdolności do sprawnego myślenia, zapamiętywania i koncentracji uwagi
• zaburzenia snu – pacjenci często budzą się w nocy i nie mogą ponownie zasnąć; sen nie przynosi odpoczynku, dlatego w ciągu dnia konieczna jest dodatkowa drzemka
• depresja, niepokój, uczucie lęku
• objawy jelita drażliwego – zmienny rytm wypróżnień, ból brzucha, uczucie parcia na stolec (przy braku innej przyczyny tych objawów)
• nadwrażliwy pęcherz moczowy – częste oddawanie moczu bez objawów sugerujących zakażenie dróg moczowych
• uczucie niemiarowej pracy serca i duszność bez uchwytnej przyczyny
• drętwienie i mrowienie rąk i stóp, poczucie chłodu, ziębnięcie palców rąk
• zespół niespokojnych nóg
• nadwrażliwość na zmiany pogody i silne bodźce (hałas, mocne oświetlenie)
• ból głowy, napady migrenowe
• bolesne miesiączki, zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Postępowanie niefarmakologiczne jest bardzo ważnym elementem leczenia tej choroby. Wszystkim pacjentom zaleca się unikanie stresu związanego zarówno z pracą, jak i obowiązkami rodzinnymi. Czasami konieczne jest wzięcie urlopu, zmiana stanowiska pracy czy rezygnacja z innych stresujących zobowiązań. Ponieważ z reguły objawy fibromialgii nasilają się po pewnym czasie trwania jakiejś czynności, korzystne jest dzielenie pracy na krótsze okresy i robienie sobie co pewien czas przerwy, np. na spacer. Ważna jest higiena snu – kładzenie się o ustalonej godzinie, zrezygnowanie z kofeiny, odpowiednie warunki pozwalające na całkowite zrelaksowanie się, leczenie stanów zakłócających sen.

Światowy Dzień Ptaków Wędrownych (World Migratory Bird Day, WMBD) to święto obchodzone corocznie od 2006 na arenie międzynarodowej w 2. weekend maja, ustanowione przez Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) w ramach African-Eurasian Waterbird Agreement, AEWA porozumienia o ochronie afrykańsko-euroazjatyckich wędrownych ptaków wodnych i konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Convention on Migratory Species, CMS).

Kwestie dotyczące ochrony wędrownych gatunków dzikich zwierząt reguluje Konwencja Bońska (CMS). Konwencja zobowiązuje do zapewnienia zwierzętom bezpieczeństwa w czasie wędrówki , ochrony ich siedlisk i miejsc zgrupowań.

Obchody Światowego Dnia Ptaków Wędrownych koncentrują się na jednym z największych fenomenów życia – podróży ptaków. Nad Polską krzyżują się szlaki wędrówek ptaków łączące trzy kontynenty: nasz kraj jest ważnym obszarem dla ptaków wędrujących przez Europę, z dalekiej Syberii, Afryki i Azji

Celem obchodów jest promowanie ochrony ptaków wędrownych na całym świecie, głównie zagrożonych wyginięciem.

Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu (Fair Trade) jest inicjatywą Światowej Organizacji Sprawiedliwego Handlu (WFTO), wspieraną przez tysiące obywateli, producentów konsumentów, organizacje Sprawiedliwego Handlu, ruchy społeczne i ekologiczne, władze lokalne, rządy krajowe oraz instytucje wielostronne na całym świecie.

Celem Światowego Dnia Sprawiedliwego Handlu jest promowanie Sprawiedliwego Handlu na skalę globalną.

Źródło:        http://www.sluzbazdrowia.com.pl;   http://niniwa22.cba.pl;   limeryk w tytule – Michał Rusinek,   https://reumatologia.mp.pl;