Sobota, 25 maja – Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego, Dzień Stemplarza, Dzień Piwowara, Dzień Mleka, Dzień Ręcznika, Dzień Weterana, Dzień Wyzwolenia Afryki, Dzień Królewny
Wydarzyło się:
(1842) Austriacki fizyk Christian Andreas Doppler zaprezentował w Pradze swoją pracę O kolorowym świetle gwiazd podwójnych i niektórych innych ciałach niebieskich, w której opisał zjawisko nazwane później efektem Dopplera
Urodzili się:
(1952) Gabriela Kownacka – polska aktorka
Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego
Dzień Stemplarza
Dzień Piwowara
Dzień Mleka
Dzień Ręcznika
Dzień Weterana
Dzień Wyzwolenia Afryki
Dzień Królewny
– to wszystkie święta nietypowe przypadające na dziś – 25 maja. Opis ich znajdziecie (TUTAJ) .
***
25 maja 1824 roku
Austriacki fizyk Christian Andreas Doppler zaprezentował w Pradze swoją pracę O kolorowym świetle gwiazd podwójnych i niektórych innych ciałach niebieskich, w której opisał zjawisko nazwane później efektem Dopplera
Efekt Dopplera to zjawisko obserwowane dla fal, polegające na powstawaniu różnicy częstotliwości wysyłanej przez źródło fali oraz rejestrowanej przez obserwatora, który porusza się względem źródła fali. Dla fal rozprzestrzeniających się w ośrodku, takich jak na przykład fale dźwiękowe, efekt zależy od prędkości obserwatora oraz źródła względem ośrodka, w którym te fale się rozchodzą. W przypadku fal propagujących bez udziału ośrodka materialnego, jak na przykład światło w próżni (w ogólności fale elektromagnetyczne), znaczenie ma jedynie różnica prędkości źródła oraz obserwatora
Christian Andreas Doppler jako pierwszy w 1842 r. w swojej publikacji opisał zaobserwowany efekt polegający na zmianie koloru światła pod wpływem ruchu w układzie gwiazd podwójnych.
Naukowe badanie efektu po raz pierwszy przeprowadził Christoph Hendrik Diederik Buys Ballot w 1845 r. Poprosił on grupę muzyków (trębaczy), aby wsiedli do pociągu i grali jeden ton. Słuchał go i zaobserwował, że dźwięk instrumentów jest wyższy, gdy pociąg zbliża się do niego. Gdy źródło muzyki się oddala, jego ton staje się niższy. Zmiana wysokości dźwięku była dokładnie taka, jak obliczył uprzednio Doppler.
Niezależnie od niego podobny efekt został w 1848 r. zaobserwowany przez Armanda Fizeau dla fal elektromagnetycznych.
Johannes Stark, badając promieniowanie kanalikowe, odkrył, że emitowane przez nie światło podlega efektowi Dopplera, za badania te uzyskał w 1919 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki
Zjawisko dopplera
***
Gabrysia, Gabiśka, Gabryśka, Gaba, Lady Gabi – dla przyjaciół i znajomych; Gałka dla rodziców. Dla widzów – Anka z „Rodziny zastępczej”, Anita z „Hallo Szpicbródka” i Dorota z „Matek, żon i kochanek”, dla teatromanów – tytułowa Pepsie ze sztuki wyreżyserowanej przez Edwarda Dziewońskiego, Maggie Arthura Millera z „Po upadku”, Ofelia z „Hamleta” czy Linda z „Zagraj to jeszcze raz, Sam” Woody’ego Allena w reżyserii Adama Hanuszkiewicza…
25 maja 1952 we Wrocławiu, przyszła na świat
Gabriela Kownacka – polska aktorka teatralna i telewizyjna
Gabriela Anna Kownacka z domu Kwasz w latach 1999–2009 była również aktorką Teatru Narodowego w Warszawie.
W 1971 ukończyła III LO we Wrocławiu i zdała maturę. W tym samym roku dostała się na wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Będąc na pierwszym roku studiów, zagrała rolę Zosi w Weselu Andrzeja Wajdy.
Dyplom ukończenia PWST otrzymała w 1975 z tytułem magister sztuki aktor dramatyczny. W tym samym roku zaangażowała się do Teatru Kwadrat w Warszawie, gdzie zadebiutowała tytułową rolą w sztuce Pepsie Pierrette Bruno, w reżyserii twórcy i dyrektora tego teatru Edwarda Dziewońskiego. Występowała też w Teatrze Telewizji: w 1975 zagrała rolę Maggie w sztuce Arthura Millera Po upadku w reżyserii Andrzeja Łapickiego, zaś w 1976 wystąpiła w roli Marysi w sztuce Roberta Thomasa Spółka morderców w reżyserii Edwarda Dziewońskiego.
Teatr był jej prawdziwym żywiołem, nazywała go „ostatnim bastionem”, choć popularność zyskała przede wszystkim dzięki kamerze.
W 1977 otrzymała Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego za rolę Maggie i hrabianki Rity w Trędowatej Jerzego Hoffmana, a w 1979 tytuł „Gwiazdy Filmowego Sezonu” podczas Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie za rolę Anity w komedii muzycznej Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy.
W 1998, jeszcze jako aktorka Teatru Studio, zagrała gościnnie w Teatrze Narodowym rolę siostry Dory w Halce Spinozie według Witkacego w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego. Od 1999 była aktorką Teatru Narodowego.
Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 22 sierpnia 2005 „za zasługi w pracy artystycznej” została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. W tym samym roku podczas Festiwalu Dobrego Humoru otrzymała statuetkę „Melonika” dla najlepszej aktorki komediowej.
W 2006 odcisnęła swoją dłoń na Bursztynowej Promenadzie Gwiazd podczas Festiwalu Gwiazd w Gdańsku.
Wystąpiła w ponad 60 rolach Teatru Telewizji i zagrała w ponad 40 spektaklach teatralnych w całym kraju.
Aż trudno uwierzyć, że nie ma jej już wśród nas, że nie stworzy nowych ról, że nie zagra znowu z Piotrem Fronczewskim, że nas nie poruszy ze sceny, nie rozbawi z ekranu.
Dziś Gabriela Kownacka obchodziłaby swoje 67. urodziny. Odeszła 30 listopada 2010 roku, ale przecież… ciągle jest. Gdyż „umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci”. A my ją pamiętamy.
GABRIELA KOWNACKA w filmie HALO SZPICBRÓDKA
Źródło: https://pl.wikipedia.org; https://www.salon24.pl;