Niedziela, 5 listopada – Dzień Postaci z Bajek, Międzynarodowy Dzień Języka Romskiego

Dzień Postaci z Bajek

Kasia Pietras & Beata Kozidrak – Stara Basń

Muminki  Muminki to bajka doskonale znana czytelnikom na całym świecie. Choć odnajdujemy w niej stworki, które realnie nie istnieją i również w żadnej innej bajkowej czy też baśniowej produkcji nie występują, tutaj przybierają bardzo przyjazną formę. To postacie, do których tęsknimy będąc dorosłymi, a najmłodsi nie mogą oprzeć się historii pisanej życiem Panny Migotki, Paszczaka, Małej Mi, Ryjka, Włóczykija, a nawet strasznej Buki.

Przygody kota Filemona (Dziwny świat kota Filemona)  Babcia ciągle wołała „Filemon! Mleko! Gdzie ten kot sie podziewa…” – a kota wiecznie nie było w domu, przynajmniej tego jednego. Bonifacy – stary rozleniwiony kot zwykle wygrzewał się na piecu podczas gdy mały Filemon poznawał wiejski świat zwykle w towarzystwie podwórkowego szczeniaka.  

Miś Uszatek  Sympatyczny brązowy miś z oklapniętym uszkiem, naprawdę jest już dojrzałym zwierzakiem, który liczy sobie ponad… 50 lat. Od czasu, gdy w 1957 roku stworzyła go literatura, a później w 1975 roku odkrył film, popularny, zawsze pogodny misiaczek wstąpił na szczyty popularności. „Jestem sobie mały miś, gruby miś”, śpiewał w czołówce ponad 100 krótkometrażowych odcinków na początku Dobranocki. I bawił całe pokolenia Polaków.

Reksio  Uroczy psiak z animowanej bajki dla dzieci bawił najmłodszych przez 65 odcinków telewizyjnych Dobranocek. Reksio bywał strażakiem i żeglarzem, śpiewakiem i nauczycielem, a wraz z nim maluchy poznawały najciekawsze zawody dorosłych. Dzielnemu psiakowi towarzyszyli przyjaciele z podwórka: kury, koty i inne pieski.

Pinokio   Mały kłamczuch o długim nosie, który wydłuża się proporcjonalnie do występków Pinokia. Pajacyk został wystrugany przez stolarza Wisienkę z kawałka drewna i z tą chwilą otrzymał swoje własne życie – literackie, filmowe i musicalowe. Przeżywał wiele przygód i pragnął żyć po swojemu, jednak rzeczywistość okazała się dla małego, krnąbrnego chłopca trudniejsza niż sobie wyobrażał.

Król Lew   Simba, bo tak ma na imię bohater filmu Disneya, to początkowo młode, ciekawe świata lwiątko. Po wielu niebezpiecznych przygodach odnajduje życiową prawdę zaklętą w dwóch słowach: „Hakuna matata”, czyli nie martw się. W końcu i Simba znajduje swoje miejsce w „Wielkiej Księdze Życia” i udowadnia, że w pełni zasługuje na miano króla zwierząt.

Shrek   Zielony Ogr o imieniu Shrek chce wieść spokojne życie, ale nieczuły Lord Farquaad nasyła na niego różne bajkowe postacie. W towarzystwie Pinokia, Wilka czy Siedmiu Krasnoludków zielony stwór nie czuje się dobrze. Postanawia więc walczyć z podstępnym Lordem. Świat Shreka zmienia się, gdy poznaje zamkniętą w zamku uroczą Fionę, której życie jest również pełne tajemnic.

Pocahontas  Piękna, choć niezwykle ciekawska córka wodza Indian, jest główną bohaterką filmu o tym samym tytule. Wsłuchując się w głos serca i natury oraz pokonując wiele trudności młoda Indianka musi wybrać swoją właściwą drogę życia. Nie ominą jej niebezpieczeństwa, ale też spotka prawdziwą miłość.

Królewna Śnieżka  Piękna i mądra królewna prześladowana przez macochę-czarownicę, która z zazdrości rozkazuje zabić młodziutką dziewczynę. Początkowo chytrego planu nie udaje się zrealizować, gdyż Śnieżce pomagają krasnoludki, zachwycone jej urodą i dobrocią. Zła macocha postanawia jednak sama dokończyć dzieła i zamierza otruć dziewczynę jabłkiem. Jej okrutny zamiar niemal się udaje, ale – jak to w bajkach bywa – wszystko dobrze się kończy. Śnieżkę od niechybnej śmierci ratuje uroczy młodzieniec, a para żyje długo i szczęśliwie.

Kopciuszek   Niezwykle dobra i pracowita dziewczynka, która po śmierci matki zostaje zmuszona do ciężkiej służby w domu macochy i jej córek. Za sprawą czarów Matki Chrzestnej – Dobrej Wróżki, odziana w królewski strój trafia do pałacu na bal. Gdy zapada północ i czar przestaje działać, Kopciuszek znów staje się odzianą w łachmany służącą. Na szczęście wszystko dobrze się kończy; uboga dziewczyna poślubia księcia i zostaje uwolniona od dotychczasowych utrapień. Bajka o Kopciuszku znana była już w starożytności, a losy biednej dziewczyny, która zostaje królową, przedstawiano w różnych językach i sytuacjach historycznych.

a także  Colargol, Garfield, Goofy, Gumisie, Kot w Butach, Miś Yogi, Piotruś Pan, Roszpunka, Rybka Nemo, Scooby Doo, Strażak Sam, Tabaluga, Tarzan, Teletubisie, Tom i Jerry –  i wiele, wiele innych bajkowych postaci obchodzi dzisiaj swoje święto.

Bajka – Muro Rom

Język romani (romski, romani čhib, romani chhib, język cygański) jest jedynym autochtonicznym językiem indoaryjskim używanym w Europie. Wywodzi się z sanskrytu. Posługują się nim Romowie oraz Sinti.

Trudności komunikacyjne wynikające z niedostępności romani dla nie-Cyganów są przyczynami niezrozumienia, nietolerancji, a nawet aktów dyskryminacji skierowanych przeciwko romskiej mniejszości.

Elity romskie mają świadomość postępującego wypierania romani z użycia i podejmują działania mające temu zapobiec. Chcą przywrócić językowi jego podstawowe funkcje komunikacyjne. Pomagają w tym organizacje romskie, szczególnie International Romani Union. Napotykają jednak trudności w utworzeniu romskiego języka literackiego.

8 kwietnia 1971r. w Orpington niedaleko Londynu po raz pierwszy spotkali się Romowie z wielu krajów, aby zaznaczyć swoją obecność w Europie i upomnieć o swoje prawa.  Podczas tego spotkania zaprezentowano pierwszy hymn romski oraz flagę, które stały się symbolami wiecznego ruchu i słońca.

W 1981 r. podczas trzeciego Światowego Kongresu Romów w Getyndze językami oficjalnymi miały być angielski, francuski, niemiecki i właśnie romani, tylko nikt nie określił, który z jego dialektów. Takie sytuacje uświadamiają Romom, jak ważna jest standaryzacja ich własnego języka. Podstawowe zadanie to wypracowanie oryginalnej pisowni, gramatyki oraz stworzenie nowych pojęć, słów i kategorii służących do opisu samego języka i jego struktur, często o charakterze abstrakcyjnym. Najważniejsze zadanie to upowszechnienie języka romani wśród społeczności romskiej. Trudności w tym obszarze potęguje brak kadry i niezbędnego zaplecza organizacyjno-oświatowego, a także brak tradycji edukacyjnych w zbiorowości.

W ostatnich dwóch stuleciach opracowano gramatyki poszczególnych dialektów romani stanowiące próbę jego klasyfikacji i opisu, a przyczynili się do tego zazwyczaj nie-cygańscy językoznawcy. Powstały podręczniki do nauki romskich dialektów stworzone jednak nie dla samych Romów. W 1990 r. obradujący w Jadwisinie pod Warszawą delegaci na IV Kongres International Romani Union przyjęli zaproponowany przez Marcela Courthiade alfabet oraz zasady pisowni języka romani, które od tej pory nazywane są „pisownią warszawską”. Uznano, że jest to uniwersalny model zapisu, który będą mogli zrozumieć i stosunkowo łatwo przyswoić Romowie na całym świecie, mimo tego, że posługują się różnymi dialektami. Pisownia warszawska, stosowana coraz szerzej w różnych państwach, nie przyjęła się w Polsce, gdzie nie tylko nie naucza się języka romskiego w szkołach, ale nawet pomysły, by takie nauczanie wprowadzić, spotykają się z niechęcią Romów. Dotyczy to zarówno tradycyjnych przywódców, jak i liderów działających oficjalnie romskich organizacji. W związku z tym w 2008 r. zainicjowana przez MSWiA i MEN grupa ekspertów (Romów i Polaków) podjęła próbę wypracowania propozycji zapisu języka romani w Polsce. Bezpośrednim tego powodem było wydanie w 2007 r. pierwszego w Polsce elementarza w języku romskim (w dialekcie Polska Roma) autorstwa Karola Parno Gierlińskiego i przygotowywana wtedy edycja tegoż elementarza w dialekcie Bergitka Roma. Podczas kilku spotkań w Sulejówku pod Warszawą opracowano propozycję zapisu, dla której punktem wyjścia była autorska propozycja Adama Bartosza. Od miejsca obrad nazwano tę pisownię „sulejowską”. Uwzględnia ona istniejące już tendencje w stosowanych do tej pory intuicyjnie zapisach języka romani w Polsce i opiera się na alfabecie polskim. Mimo że minęło kilka lat od opublikowania „pisowni sulejowskiej”, środowisko romskie nie podjęło na ten temat żadnej dyskusji.

Bajka – Tchavela

Źródło:   http://dzieckowwarszawie.pl;   http://romopedia.pl;    http://www.studnia.org;