Czwartek, 14 grudnia – Dzień Małpy, Dzień Pamięci 47 Roninów

Dzień Małpy to święto międzynarodowe choć nadal nieoficjalne. Święto ustanowiono w 2000 roku z inicjatywy artystów, którzy chcieli podkreślić wkład tych człekokształtnych istot w rozwój kultury. W kolejnych latach Dzień Małpy zyskał na popularności. Małpy zawsze intrygowały zarówno rzeźbiarzy, malarzy jak i poetów.

Trzy mądre małpy jest to wyrażone za pomocą rzeźby lub obrazu japońskie przysłowie „nie widzę nic złego, nie słyszę nic złego, nie mówię nic złego”. Trzy małpy to: Mizaru, która zakrywa oczy, więc nie widzi nic złego, Kikazaru, która zakrywa uszy, więc nie słyszy nic złego, oraz Iwazaru, zakrywająca pysk, która nie mówi nic złego, co można zinterpretować jako: „Nie szukaj i nie wytykaj błędnych czynów i słów innych ludzi”.

Najbardziej popularnym przedstawieniem tego przysłowia jest XVII-wieczna rzeźba nad wejściem do stajni w sławnym chramie Tōshō-gū w Nikkō (Japonia). Mizaru, kikazaru, i iwazaru  dosłownie znaczy: „nie widzę, nie słyszę, nie mówię”.

A Polsce? Temat troszkę nam obcy, bo przecież nasza szerokość geograficzna nie sprzyja małpom. Ale jednak można się mierzyć nie tylko z takim tematem. Rok 1996, Ćmielów. Pan Adam Spała kupuje fabrykę porcelany. Oprócz tego, że jest właścicielem fabryki porcelany, jest także artystą i autorem figurek projektowanych i wykonywanych w tej fabryce. Figurki wykonywane i malowane są ręcznie. Wypalane w wielkich piecach.

I tak powstaje 46 obrazów namalowanych na płycie porcelanowej, przedstawiających małpy wykonane w stylu ArtDeco. Te awangardowe dzieła powstawały w latach 2004-2009 .  Właściciel zaprasza na wystawę swoich prac: Piękne Małpy Europy. Obrazy zostały wypalone w porcelanie, co jest jedną z ciekawszych technik, jakie kiedykolwiek widziałam. Według zamysłu autora każdy europejski kraj ma swoją małpę – tak tak, Polska także 🙂

Tu Małpa Polska

Podczas obchodów przypominane są filmy z udziałem tych niezwykle inteligentnych zwierząt np. „Planeta Małp” czy „King Kong”. Jak świętować? Przed telewizorem. Polecamy np. kultowego „King Konga”. Często imprezom towarzyszą pokazy sztuki, w tym obrazy malowane przez szympansy, aukcje charytatywne i zbiórki funduszy na rzecz ochrony tych wspaniałych ssaków.

Chciałabym jeszcze przypomnieć wiersz, którego nauczyłam się będąc małym brzdącem. Pamiętacie?

Aleksander Fredro – „Małpa w kąpieli”

Zemsta rōninów z Akō to wendeta, której w 1702 (1703) roku dokonało czterdziestu siedmiu bezpańskich samurajów (rōninów) na wysoko postawionym japońskim urzędniku – Yoshinace Kirze, sprawcy śmierci młodego pana na Akō – Naganoriego Asano. Za swój czyn rōninowie zostali skazani na seppuku w 1703 roku. W Japonii sprawa ta znana jest jako Incydent w Akō ery Genroku.

Groby lojalnych rōninów znajdują się na terenie świątyni buddyjskiej Sengaku-ji w Tokio. Ich postawa stała się przykładem dla samurajów, poświęcających swoje życie swemu zwierzchnikowi zgodnie z tradycją bushidō.

Przypadek czterdziestu siedmiu samurajów został spopularyzowany dzięki licznym sztukom teatralnym, powstałym w krótkim czasie po wydarzeniu. Jedną z pierwszych wystawiono bezpośrednio po aferze 1703 roku. Autorem dzieła był Monzaemon Chikamatsu. W 1744 roku powstała sztuka Skarbiec wasalnej lojalności autorstwa Izumo Takedy, grana do dziś przez teatr kabuki. Doczekała się także kilku adaptacji kinowych, m.in. filmów Czterdziestu siedmiu rōninów (1941) w reżyserii Kenjiego Mizoguchiego, Czterdziestu siedmiu wiernych rōninów (1958) w reżyserii Kunio Watanabe, 47 roninów w reżyserii Carla Erika Rinscha (2013) oraz  Last Knights w reżyserii Kiriya Kazuaki (2015).

Zapraszam do obejrzenia, jeżeli nie wszystkich ekranizacji, to przynajmniej tej z roku 2013

47 Roninów / 47 Ronin – oficjalny polski zwiastun #1 Full HD (1080p)

Źródło:   https://pl.wikipedia.org;   https://www.ruszajwdroge.pl;