Lecą z drzewa, jak dawniej, kasztany
Wprost pod stopy par roześmianych
Jak rudy lecą grad
Jak w noc, gdy w alejce
Rudy kasztan ci dałam i serce
A tyś rzekł mi trzy słowa, nic więcej
Że kochasz mnie i wiatr
Edyta Górniak Kasztany www.my-free-mp3.net-.mp3
- Gatunki uprawiane w Polsce to:
- – kasztanowiec czerwony (o kwiatach karminowych we wzniesionych wiechach, liściach mniejszych i ciemniejszych niż kasztanowca zwyczajnego i owocach gładkich lub słabo kolczastych), uprawiany jest wyłącznie jako roślina ozdobna.
- – kasztanowiec drobnokwiatowy ( o kwiatach zbudowanych z 4-5 białych płatków i długich pręcików zakończonych czerwonymi pylnikami, zebranych w wąskie wiechy, liściach omszonych od spodu, wiosną brązowych a jesienią jaskrawożółtych i nielicznych owocach gruszkowatego kształtu w kolorze brązowym, gładkich lub z nielicznymi kolcami), uprawiany jest wyłącznie jako roślina ozdobna.
- – kasztanowiec krwisty ( o kwiatach w kolorze czerwonym o brzegach płatków gruczołkowato owłosionych, zebrane w luźne wiechy, liściach dużych, dłoniastych, z wąskoeliptycznymi listkami, jesienią przebarwiającymi się na czerwono i gładkim owocu), uprawiany jest wyłącznie jako roślina ozdobna.
- – kasztanowiec żółty ( o kwiatach zabarwionych lekko na kolor żółty, drobnych i zebranych w grona, liściach długich i błyszczących i żółtych jesienią oraz gładkich owocach w kształcie gruszki z wypustkami), uprawiany jest wyłącznie jako roślina ozdobna.
- – kasztanowiec zwyczajny ( o kwiatach z białymi płatkami z żółtymi lub czerwonymi plamkami u nasady, zebranymi w gęste, wiechowate, wzniesione kwiatostany, liściach dłoniastozłożonych, wydłużonych, odwrotnie jajowatych, owocach kolczastych. Potocznie nazywane są kasztanami, są bogate w skrobię i często służą jako pokarm dla zwierząt łownych).
- Zastosowanie kasztanowca zwyczajnego:
-
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: kwiaty, kora i nasienie (tzw. kasztan). W kwiatach występują flawonoidy (rutyna, astragalina, kwercetyna, izokwercetyna), kumaryny, garbniki, fenolokwasy. Kora zawiera flawonoidy, związki kumarynowe, garbniki i saponiny trójterpentynowe (eskulina). Natomiast w nasionach znajdują się związki kumarynowe, escyna, fenolokwasy, flawonoidy, garbniki, skrobia, cukry.
- Działanie: roślina działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, rozkurczająco, przeciwkrwotocznie, uszczelnia naczynia krwionośne.
- Zastosowanie w homeopatii: przewlekły nieżyt jamy nosowo-gardłowej z uczuciem suchości i palenia oraz ciemnoczerwonym zabarwieniem; ostre bóle odbytu, stałe bóle w okolicy krzyża, lędźwi i bioder, nasilające się w czasie chodzenia; obrzęki nóg.
- Zastosowanie lecznicze: Wewnętrznie wyciągi wodne i alkoholowe są stosowane przy hemoroidach i żylakach, zaburzeniach krążenia krwi, zapaleniu żył, miażdżycy, stanach zapalnych wątroby, przy odmrożeniach, obrzękach i puchlinie wodnej, krwiakach, skurczach, zapaleniu ścięgien, dolegliwościach okresu przekwitania. Świeżymi wyciągami z niedojrzałych owoców leczy się zakrzepy i zastoje żylne, nadmierną przepuszczalność naczyń, są także stosowany w stanach zapalnych i nieżytowych żołądka i jelit. Zewnętrznie przetwory z kasztanowca podaje się w postaci okładów w leczeniu oparzeń, odmrożeń, ubytków naskórka, zapalenia naczyń włosowatych skóry.
- Roślina kosmetyczna: Wyciągi z kasztanów są używane do produkcji kremów, maseczek kosmetycznych, szamponów i odzywek do włosów, płynów do kąpieli. Dodatek wyciągu z kasztanów do kosmetyków zabezpiecza je przed działaniem promieni słonecznych.
- Roślina ozdobna: Często stosowany w nasadzeniach parkowych, alejach, na obrzeżach dróg. Rozmnaża się go łatwo przez wysiew nasion.
- Drewno jest elastyczne, dość twarde i mało łupliwe. Wytwarza się z niego beczki na wino, wykorzystywane jest w tokarstwie i do produkcji mebli
- Kora wykorzystywana jest w garbarstwie i do barwienia wełny.
- Z nasion zawierających dużo skrobi wytwarza się klej, były też dawniej wykorzystywane jako pasza.
- Roślina lecznicza:
Kasztan jadalny poza wyglądem owoców nie ma nic wspólnego z kasztanowcem!
KASZTAN JADALNY (Castanea sativa) – to roślina z rzędu bukowce (grupa roślin okrytonasiennych), rodzina – bukowate (czyli rodzina roślin z rzędu bukowców), rodzaj – kasztan, gatunek – kasztan jadalny.
Młode liście pod spodem delikatnie omszone, sztywne na brzegach, piłkowane. Kwiaty męskie żółte, zebrane w stojące kwiatostany (kotki) a kwiaty żeńskie nieliczne, zebrane u podstawy. Kwitnie w czerwcu–lipcu. Owoce kasztanowca jadalnego to orzechy. Okrywa pokryta gęstymi, ostrymi kolcami, zawierająca 2 lub 3 nasiona. Orzech pokryty jest cienką, brązową, błyszczącą skórką z wyraźnie zachowanymi na szczycie zeschniętymi resztkami szyjek słupki. Orzechy dojrzewają w październiku–listopadzie.
(G – Kasztany (-) [x-minus_org]
Coraz częściej możemy znaleźć w sklepach. Są nawet w supermarketach – ja jednak polecam te ze sklepów ekologicznych – posiadające certyfikat jakości i dające pewność, że naprawdę jemy produkt naturalny, nienafaszerowany dodatkami. Kasztany są świetnym pomysłem na przekąskę dla wegetarian – ale nie tylko.
Kasztany jadalne są wielkim przysmakiem, a do tego zdrowym.
Warto wzbogacić bądź urozmaicić swoją dietę w jadalne kasztany, ponieważ są cennym źródłem wielu składników odżywczych. Kasztany to przede wszystkim: źródło energii – ponieważ zawierają dużo skrobi; źródło błonnika – hamuje on w pewnym stopniu apetyt i nasyca na dłużej. Również ma wspaniałe właściwości regulujące pracę przewodu pokarmowego oraz pozwala oczyścić organizm z toksyn; źródło witaminy – głównie to B, E oraz K. Natomiast zawartość witaminy C nie jest w cale mniejsza niż w cytrynie; źródło cennych składników odżywczych jak białka, tłuszcze, a także minerałów: potasu, magnezu i wapnia; źródło lecytyny, która wpływa na koncentrację, poprawę myślenia, ułatwia zapamiętywanie; nie zawierają glutenu – mogą więc być spożywane przez osoby z nietolerancją glutenu lub celiakią
Kasztany jadalne wykorzystywane są również w medycynie gdyż posiadają w sobie escynę, która ma właściwości uszczelniania ścian naczyń krwionośnych i zmniejszania obrzęków. Najwięcej ich zawierają świeże, pozbawione łupiny niedojrzałe nasiona, z których produkuje się wyciąg alkoholowy. Ponadto kwiaty, liście, nasiona i owoce zawierają flawonoidy, garbniki, cukry, kwasy polifenolowe, karotenoidy, witaminę C i związki kumarynowe.
Gorące kasztany są bardzo dobrze przyswajalne przez organizm. Kiedyś należały do podstawowych produktów spożywczych, tak jak dziś ziemniaki. Dodawano je do zup, mięs, wypiekano z ich mąki chleb, karmiono nimi zwierzęta.
Przygotowanie jadalnych kasztanów jest proste i szybkie. W okresie jesiennym są one dostępne w prawie każdym większym markecie lub sklepie. Kluczem do dobrego przyrządzenia kasztanów jest ich jakość. Aby były odpowiednie, należy kilka z nich zważyć w dłoni. Powinny by być ciężkie – gdy są zbyt lekkie, oznacza to, że są wysuszone i najprawdopodobniej stare. Po potrząśnięciu, nie powinno się czuć, że coś się w środku porusza. Jeśli tak się dzieje, nie trzeba ich kupować.
Owoc kasztana jadalnego ma błyszczący, ciemnobrązowy kolor. Smak miąższu jest delikatny, lekko mączny i słodki… Coś między słodkim ziemniakiem a orzechem laskowym.
Jak je przyrządzić by były smaczne?
Kasztany trzeba umyć, osuszyć i naciąć ostrym nożem od strony wypukłej, robiąc nacięcie na kształt krzyża, włożyć do garnka z gorącą wodą i gotować przez około 15 minut. W tym samym czasie należy rozgrzać piekarnik do temperatury 200C. Po 15 minutach kasztany należy wyjąć z wody i umieścić na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia lub na silikonowej macie, wstawić do piekarnika i piec przez kolejne 15 minut. Gotowe odstawmy na kilka minut aby nas nie poparzyły. Obierajmy póki gorące – wtedy najłatwiej się obierają ze skórki. Najlepsze są jeszcze ciepłe. Podawać je można lekko posolone albo polane miodem.
Kasztany (po umyciu) można tylko gotować, ale wtedy trochę dłużej, około 30-40 minut. Można do wody dodać odrobinę soli i liść laurowy.
Można je (po umyciu) tylko piec w piekarniku 20-30 minut w temperaturze 200C .
Można je (oczywiście po umyciu) tylko prażyć na suchej patelni pod przykryciem około 10 minut.
A na koniec, aby jeszcze bardziej wyjaśnić jak to jest z kasztanami (albo bardziej namotać co poniektórym) powiem, że jest jeszcze roślina, która przynajmniej z nazwy łączy się z kasztanami jadalnymi i kasztanowcami. To kasztany wodne czyli ponikło słodkie (ponikło bulwiaste). Jest to gatunek byliny z rodziny ciborowatych (turzycowatych).
Jadalne podziemne bulwy nazywane są „kasztanami” lub „orzechami”. Tylko kształtem przypominają kasztan, w rzeczywistości są warzywem. Bulwy cenione są jako składnik potraw orientalnych i wykorzystywane w kuchni chińskiej i wietnamskiej. Odznacza się chrupkością, nawet po obróbce termicznej, i łagodnym, lekko słodkawym jabłkowo-kokosowym smakiem. Zawierają błonnik, witaminę B6, B2, potas, miedź, mangan i śladowe ilości innych witamin i minerałów. Świeże owoce ponikła mają więcej zdrowych tłuszczy niż wersja puszkowana. Wykazują działania antyoksydacyjne i antyseptyczne, zawierają związek antybiotyczny zwany „puchin”, który działa w układzie immunologicznym jak penicylina.
Gotowane kasztany wodne podawane są z sosami lub przyprawami z daniami z ryżu. Wykorzystywane są też w nadzieniu pierogów.
Źródło: https://www.google.pl http://savoryorsweet.pl; https://pl.wikipedia.org; http://bonavita.pl; http://tvnmeteo.tvn24.pl