Dzień Samorządu Terytorialnego to polskie święto, obchodzone corocznie 27 maja, uchwalone przez Sejm RP w 2000 roku. Upamiętnia pierwsze wybory samorządowe w naszym kraju.

Celem  wyborów było ustanowienie samorządów terytorialnych, będących jedną z konsekwencji wynikających ze zmian politycznych oraz gospodarczych zachodzących w Polsce po 1989 roku, a zwłaszcza ustawy o samorządach gminnych z dnia 8 marca 1990 roku. Wybory te, oprócz bycia pierwszymi rzeczywiście demokratycznymi od 1945 roku, stanowiły także kolejny krok w kształtowaniu nowej, wolnej Rzeczpospolitej.

Najważniejszym celem wprowadzenia wyborów samorządowych i reform prawa z nimi związanych, było zastąpienie wywodzących się z czasów PRL rad narodowych radami gmin. Zadaniem wyborców było wybranie radnych, którzy mieli wchodzić w składy rad gmin, rad miejskich, rad gminno-miejskich, a także – ze względu na rozległość miasta – rad kilku dzielnic stolicy Polski, Warszawy. Liczba okręgów wyborczych w ówczesnym czasie wynosiła niemal 48 tysięcy, z czego ponad 47 tysięcy stanowiły okręgi jednomandatowe.

Do wyborów zgłoszonych zostało nieco ponad 147 tysięcy kandydatów, z których wybranych zostało niespełna 52 tysięcy radnych.

Frekwencja wyborów, które były szansą dla rozwoju lokalnych społeczności, niestety nie była powalająca. Na wyborach stawiło się bowiem 42% obywateli uprawnionych do głosowania. Spośród oddanych przez nich głosów, 2% uznano za nieważne.

Pierwsze wybory samorządowe w wolnej Polsce, jednoznacznie wygrały komitety związane z ruchem Solidarności, uzyskując 53,1% głosów. Wybory te były jednocześnie ostatnimi, w których komitety te wystąpiły w tak silnej, zjednoczonej postaci – niedługo po odniesionym zwycięstwie, zaczęło dochodzić do rozłamów i fragmentacji na niezależne stowarzyszenia.

Drugą lokatę pod względem popularności wśród wyborców, uzyskały lokalne komitety wyborcze, zdobywając 24,7% głosów, jednocześnie zostawiając pozostałe partie i stowarzyszenia daleko w tyle. Na kolejnych miejscach znalazły się: Polskie Stronnictwo Ludowe (4,3%), Socjaldemokracja Rzeczpospolitej Polskiej (2,7%), Stronnictwo Demokratyczne (2,1%), oraz Konfederacja Polski Niepodległej (1%).

Na nowo uformowane rady gmin nałożono obowiązek wyboru prezydentów, burmistrzów, a także wójtów, którzy stanowią element wiedzy wykonawczej w Polsce.

Wybory samorządowe przetrwały w podobnej formie do dnia dzisiejszego, ewoluując jedynie w zakresie niektórych ich szczegółów – jedną ze zmian wprowadzonych w nowym stuleciu, jest chociażby uwzględnienie w wyborach także głosowania na organy władzy wykonawczej.

Po pierwszych wyborach samorządowych w 1990 roku, kolejne odbywały się co 4 lata. Najbliższe wybory samorządowe zaplanowano na jesień 2018 roku.

Obchodzony 27 maja Dzień Samorządu Terytorialnego jest świętem nie tylko tych, którzy zasiadają w gminnych radach; to święto całej lokalnej społeczności, wszystkich mieszkańców, którzy – poprzez udział w wyborach samorządowych, aktywne działanie w sołectwach, w szkołach i zakładach – sami ten samorząd budują.