Poniedziałek, 10 września – Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom
Jeżeli mój wpis czyta w tej chwili ktoś, kto ma myśli samobójcze, proszę – WEJDŹ (TUTAJ)!
Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom
Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom jest inicjatywą, mającą na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat zjawiska samobójstw, ich przyczyn psychologicznych i socjologicznych.
O Dniu tym pisałam już (TUTAJ) , a dzisiaj chciałam dopisać trochę uzupełnień.
Samobójstwo, czyli rezygnacja z życia, jest jedną z najdrastyczniejszych i najbardziej znanych od wieków formą rozwiązywania problemów życiowych jednostki. Pomimo że może być realizowane z pełnym okrucieństwem, a innym razem prawie niezauważalnie – budzi wiele kontrowersji i pozostawia za sobą ogromną smugę cierpienia, poczucia winy i wstydu wśród bliskich, którzy niejednokrotnie do końca życia nie mogą się otrząsnąć z tego doświadczenia.
Samobójstwa, pozbawiające jednostkę jakichkolwiek szans odwrócenia zdarzeń, potępiane przez wiele kultur, co roku popełnia dziesiątki tysięcy dorosłych i dzieci, niezależnie od miejsca i otoczenia, w jakim przebywają.
Analizując dane z zamieszczonej w Wikipedii tabeli „Statystyka samobójstw według państw – 2015”, pierwszym, od razu rzucającym się w oczy wnioskiem jest ogromna przewaga ilości zamachów samobójczych zakończonych zgonem mężczyzn nad ilością zamachów samobójczych zakończonych zgonem kobiet, a także to, że w żadnym z badanych państw nie występuje przewaga samobójstw kobiet nad samobójstwami mężczyzn.
Rzeczywiście, badania i statystyki odnotowują tu duże dysproporcje. Kobiety mają większą skłonność do zachorowań na depresję, myśli i prób samobójczych, o wiele rzadziej jednak niż u mężczyzn ich próby samobójcze kończą się śmiercią. Możliwe, że u podłoża tego leży jakiś mechanizm psychologiczny. W psychologii przeważają jednak kulturowe wyjaśnienia tego paradoksu. Tłumaczy się go tym, że kobiety bywają zbyt przywiązane do roli matki i odpowiedzialności z którą ona się wiąże, by odebrać sobie życie. Mężczyźni zaś – od których kulturowo oczekuje się bycia żywicielami rodziny – bardzo źle sobie radzą z utratą pracy i bezrobociem. O kulturowym podłożu tej dysproporcji świadczyłby fakt, że np. w krajach rozwijających się (wg. Międzynarodowego Funduszu Walutowego – Barbados, Grenada, Gwatemala, Jamajka, Liban, Iran, Indonezja, Albania, Algieria, Egipt,Pakistan, Syria), dysproporcja ta nie występuje, a np. w krajach Europy Wschodniej (wg. Wydziału Statystycznego ONZ – Białoruś, Mołdawia, Polska, Rosja, Ukraina, Węgry, Bułgaria, Czechy, Słowacja, Rumunia), jest wyjątkowo silna.
Krajem w którym nie odnotowano żadnego samobójstwa jest Antigua i Barbuda – wyspiarskie państwo na Morzu Karaibskim, gdzie podstawą gospodarki jest turystyka. Być może są tam sprzyjające warunki do dobrego samopoczucia i braku myśli samobójczych?
Panorama Saint John’s.
Plaża w Antigui
Polska należy do krajów o średnim natężeniu zgonów samobójczych (18,5) i jednym z najniższych wskaźników zgonów samobójczych kobiet (4,9) w stosunku do mężczyzn (32,7).
Po II wojnie światowej można było zaobserwować sukcesywny wzrost liczby samobójstw w Polsce, a ponadto zmianę cech demograficznych samobójców. W latach 50-tych w miastach popełniano prawie dwukrotnie więcej samobójstw niż na wsi, natomiast w latach 70. i 80. proporcje się wyrównały, zaś w następnych dziesięcioleciach – odwróciły.
Wykształcenie samobójców wg statystyk (w nawiasie zostali uwzględnieni mężczyźni):
- podstawowe niepełne – 84 (48);
- podstawowe – 804 (636);
- zasadnicze zawodowe – 735 (658);
- średnie – 348 (250);
- wyższe – 92 (60);
- brak informacji o wykształceniu – 3.174 (2.555).
Stan cywilny osób podejmujących zamachy samobójcze:
- kawaler, panna – 1.703 (1.412);
- żonaty, zamężna – 2.175 (1.794);
- konkubinat – 208 (162);
- wdowiec, wdowa – 310 (182);
- rozwiedziony(a) – 344 (282);
- separacja – 51 (45);
- pozostałe – 446 (330).
Wiek osób podejmujących zamachy samobójcze – z niepokojem należy odnotować wzrost samobójstw dzieci. Liczba dzieci ginących w zamachach samobójczych w ciągu roku jest zbliżona do liczby dzieci ginących w wypadkach drogowych.
Sposób popełnienia samobójstwa:
- otrucie gazem 24 (15),
- zażycie trucizny 28 (16),
- zażycie środków nasennych 190 (69),
- uszkodzenie układu krwionośnego 160 (110),
- inne samookaleczenie 184 (140),
- rzucenie się z wysokości 361 (229),
- utopienie się 91 (43),
- powieszenie się 3.801 (3.322),
- rzucenie się pod pojazd 82 (63),
- zastrzelenie się 41 (40),
- inny 275 (160).
Ustalone przyczyny zamachów:
- 835 (553) – przyczyną była choroba psychiczna,
- 671 (536) – nieporozumienia rodzinne,
- 319 (249) – przewlekła choroba,
- 371 (283) – zawód miłosny,
- 256 (207) – warunki ekonomiczne,
- 76 (68) – nagła utrata źródeł utrzymania,
- 74 (54) – śmierć bliskiej osoby,
- 53 (28) – problemy szkolne,
- 22 (17) – trwałe kalectwo,
- 6 (4) – chory na AIDS,
- 5 (1) – niepożądana ciąża.
Wg. psychologów, aby mogło dojść do uruchomienia zachowania samobójczego (suicydalnego), musi wystąpić obok czynników wyzwalających jeszcze co najmniej jeden z podanych warunków:
- widzenie w sobie źródła frustracji,
- zablokowanie możliwości przeciwstawienia się sytuacji frustracyjnej,
- niemożność zareagowania odwetowego,
- frustracja postrzegana jako zagrożenie osobiste,
- ubogi repertuar mechanizmów obronnych wykorzystywanych przez jednostkę w sytuacji frustracji.
Wszystkie wymienione objawy są bardzo charakterystyczne dla jednostek znajdujących się w stanie depresji. Dlatego osoby depresyjne należą do grupy najwyższego ryzyka zamachów samobójczych.
Jak powinny się zachowywać rodziny lub przyjaciele, którzy podejrzewają, że bliska osoba planuje samobójstwo? Przede wszystkim towarzyszyć im bez przerwy, nadzorować i wysłuchiwać. Nie należy mówić: „Weź się w garść”. Nie należy też tego utrzymywać w tajemnicy, bo potrzebna jest jak najszersza sieć wsparcia, żeby taką osobę chronić. Rodzina powinna pójść z taką osobą do specjalisty (np. psychiatry czy psychologa, koniecznie z doświadczeniem klinicznym). Jeśli są zwerbalizowane myśli i plany samobójcze, to obowiązkowo trzeba się udać do psychiatry. Niektórzy ludzie sami szukają pomocy, kiedy są w kryzysie samobójczym. Nie godzą się na te myśli i obawiają się, że mogą coś sobie zrobić, a tym samym bardzo obciążyć tym bliskich. Wtedy badane są dokładnie wszystkie aspekty zdrowia psychicznego. Jeżeli stwierdza się depresję, to należy ją leczyć zgodnie ze ściśle ustalonymi standardami psychiatrycznymi. Usuwa się w ten sposób przyczynę występowania myśli samobójczych. Podobnie postępuje się z innymi zaburzeniami, takimi jak schizofrenia, anoreksja, zaburzenia zachowania, zaburzenia snu czy niepokój psychiczny i stany lękowe.
Źródło: https://pl.wikipedia.org; https://www.polskieradio.pl; http://public-health.artmetic.pl; http://zdrowie.dziennik.pl;