Dzień Cyrylicy

Europejski Dzień Parków Wodnych

Europejski Dzień Parków Narodowych

Park narodowy to obszar chroniony ze względu na swoje walory, głównie przyrodnicze. Według polskiej Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. jest to obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej oraz walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody, a także odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

Europejski Dzień Parków Narodowych obchodzony jest w rocznicę utworzenia pierwszego parku narodowego w Europie. Tym najstarszym europejskim parkiem narodowym jest szwedzki Sarek powołany  24 maja 1909 r. Obecnie na naszym kontynencie jest ponad 250 parków narodowych. W Polsce mamy 23 parki narodowe, które zajmują 1% powierzchni naszego kraju. Od kilku lat toczą się rozmowy na temat utworzenia 3 kolejnych parków: Mazurskiego, Turnickiego oraz Jurajskiego.

23 Parki Narodowe, które mamy w Polsce, zajmują powierzchnię ok. 1 proc. kraju (316 tys. ha). Żyje w nich  ponad 10 tys. saren, ponad 5 tys. dzików, 104 wilki, 159 kozic, 24 niedźwiedzie, 116 żubrów i 230 świstaków. Swój azyl  znalazły tam też łosie, jelenie, rysie, wydry czy borsuki. Wśród ptaków rzadkich najliczniejsze są cietrzewie, a jest ich 232. Nieco mniej, bo 99 – żyje tam bielików, 96 orlików krzykliwych czy 181 bocianów czarnych. Wody znajdujące  się  na terenach parków zarybiane  są gatunkami zagrożonymi wyginięciem tj. troć, łosoś, certa czy troć wędrowna. Parki są ostoją ok. 180 gatunków roślin objętych ochroną.

Polskie parki narodowe to jeden z najważniejszych elementów polskiego systemu ochrony przyrody, unikalnego na tle innych państw Europy. To blisko 80 letnia tradycja ochrony przyrody o najwyższej wartości, a jednocześnie to tereny w znacznej części udostępnione ludziom.

W parkach prowadzi się aktywną ochronę zwierząt zagrożonych wyginięciem. Polega ona na reintrodukcji takich gatunków, jak ryś, cietrzew, puchacz, sokół wędrowny czy rak szlachetny. W Białowieskim Parku Narodowym od ok. 80 lat prowadzona jest hodowla restytucyjna żubra.

Żeby zachować rzadkie i zagrożone gatunki zwierząt prowadzone są programy ochrony niepylaka Apollo (Pieniński PN), żółwia błotnego (Poleski PN), cietrzewia (Biebrzański PN, Gorczański PN, Karkonoski PN), głuszca (Karkonoski PN, Babiogórski PN) czy wodniczki (Biebrzański PN, Woliński PN, Narwiański PN).

W ramach prowadzonych zabiegów ochronnych wykonywane są czynności mające na celu stworzenie odpowiednich warunków życia dla praktycznie wszystkich grup świata zwierzęcego, występujących na danym obszarze. W parku duży nacisk kładzie się na  ochronę ptaków wodno-błotnych i drapieżnych, nietoperzy, gadów, płazów oraz zagrożonych ssaków (w tym kozicy, świstaka, niedźwiedzia, wilka).

W ramach ochrony gatunkowej parki prowadzą ośrodki hodowli zwierząt. Taką ochroną objęte są m.in. żubry, koniki polskie i konie huculskie.

Dzień Ślimaka

Ślimaki, brzuchonogi to jedna z najliczniejszych i najbardziej zróżnicowanych gromad mięczaków, zaliczana niekiedy do podtypu muszlowce. Ślimaki kopalne spotyka się już w warstwach wczesnokambryjskich.

Brzuchonogi występują w wodzie i na lądzie, nie ma natomiast wśród nich gatunków zdolnych do lotu. Gromada niezwykle bogata w gatunki i bardzo zróżnicowana – zalicza się do niej około 105 tys. gatunków, z czego w Polsce występuje 6 gatunków morskich oraz około 200 gatunków lądowych i około 50 słodkowodnych. Większość gatunków żyje w morzu – zwykle charakteryzuje je bogactwo barw i kształtów, nie brak też słodkowodnych, ziemnowodnych i lądowych – wymagają zwykle dużej wilgotności środowiska. Wielkość osobników waha się od poniżej 1 mm do kilkudziesięciu centymetrów. Największa znaleziona muszla, mierzy 91 cm.

Ślimaki mogą być rozdzielnopłciowe lub obojnakie. Mały ślimak wylęga się z jaja z pierwociną muszli, tzw. muszlą embrionalną. Muszla ślimaka – jego szkielet zewnętrzny, pełniący bardziej funkcje ochronne niż podporowe – czasem może zanikać lub ulegać znacznej redukcji. Muszla ślimaków jest zwykle skręcona, bywa też uproszczona (zredukowana do płytki) lub w kształcie czapeczki, a w Oceanie Indyjskim żyją ślimaki, których muszla jest dwuczęściowa (jak u małży).

Wśród ślimaków występują zarówno formy glonożerne, roślinożerne, jak też drapieżne i pasożytnicze.
Wodne gatunki konsumują głównie drobne glony, zeskrobując je tarką z podwodnych skał, lub też liście wodnych roślin naczyniowych oraz rozkładające się szczątki roślinne.
Lądowe ślimaki roślinożerne podobnie: zjadają zarówno rośliny żywe, jak też martwe. Wiele ślimaków roślinożernych nie gardzi również pokarmem mięsnym, atakując inne ślimaki albo zjadając padlinę. Ulubionym pokarmem licznych gatunków, szczególnie spośród ślimaków nagich, są grzyby i to zarówno jadalne, jak i trujące dla innych organizmów.

Najwięcej ślimaków drapieżnych występuje wśród gatunków morskich. Niektóre z nich polują na żywe zwierzęta, szczególnie na ślimaki i jamochłony, inne zadowalają się głównie padliną skorupiaków, mięczaków i ryb.

Drapieżne, przytrzymują zdobycz zębami tarki albo nogą, a następnie paraliżują ją wydzieliną gruczołów jadowych. Łup zostaje często połknięty w całości i to nawet wówczas, gdy są nim stosunkowo duże zwierzęta.

Nieruchome gatunki wydzielają z gruczołu nożnego długie, delikatne nici śluzu, tworząc coś w rodzaju unoszącej się w wodzie sieci do łapania planktonu. Co pewien czas sieć wraz ze zdobyczą jest wciągana do otworu gębowego. Są też ślimaki żywiące się głównie planktonem i drobnymi cząstkami substancji organicznej, wpadającymi wraz z prądem wody do ich jamy płaszczowej, która wówczas ma zwykle specjalne urządzenia służące do ich wyłapywania i transportu do otworu gębowego.

Ze ślimaków lądowych drapieżne są niektóre płucodyszne. Pełzają one stosunkowo bardzo szybko a ich ofiarami są inne ślimaki i dżdżownice.

Ślimaki charakteryzują się stosunkowo dużą zawartością dobrej jakości białka (15%), przy jednoczesnej niskiej zawartości tłuszczu (2,4%), przy czym 75% stanowią nienasycone kwasy tłuszczowe: kwas linolowy i kwas linolenowy. Największą część stanowi woda (80%). Chude mięso ślimaków zawiera też sporo wapnia, potasu, magnezu, miedzi, cynku i selenu. Zawiera czterokrotnie większą ilość kolagenu, niż inne białka.

Wartość energetyczna 100 gramów ślimaków (bez muszelek) wynosi 90 kcal (377 kJ). Mięso ślimaków jest wskazane w zaleceniu diety wysokoproteinowej, niskotłuszczowej i niskoenergetyczne.

Ślimaki jadano już kilkanaście tysięcy lat temu. Ich smakiem zachwycali się starożytni. Ślimak, jako „produkt” żywieniowy, „przywędrował” do Polski razem z mnichami. Przepisy na ślimaki znaleźć można już w pierwszych staropolskich księgach kucharskich. Jak więc widać, ślimaki na stołach to nie tylko domena Francuzów, Włochów, Hiszpanów czy Portugalczyków. Polacy też je chętnie jadali, zwłaszcza, że już od setek lat uważane były za afrodyzjak.

Ślimaki jadalne pochodzą głównie ze specjalnych farm hodowlanych. Podaje je się głównie jako przystawkę. Smakosze porównują ich smak do dobrze doprawionych, marynowanych grzybków. Przepisów na ślimaki jest wiele. Najbardziej popularny, i chyba najprostszy, jest przepis na ślimaki po burgundzku – zapiekane, przyrządzane na bazie masła, pietruszki i czosnku, zjadane koniecznie w towarzystwie białego wina.

Święto Wojsk Specjalnych

Wojska Specjalne (WS) to rodzaj Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wojska Specjalne powołane zostały Ustawą z dnia 24 maja 2007 o zmianie Ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W ich skład weszły istniejące wówczas trzy jednostki sił specjalnych, utworzone w latach 60 (Jednostka Wojskowa Komandosów), 70 (Jednostka Wojskowa Formoza) i 90 XX w. (Jednostka Wojskowa Grom). Funkcje dowodzenia Wojskami Specjalnymi przejęło Dowództwo Wojsk Specjalnych.

Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 24 maja 2007 roku siły wydzielane z Wojsk Specjalnych nie były podporządkowane Dowódcy Operacyjnemu Sił Zbrojnych. Dzięki temu wojska te mogły realizować operacje specjalne samodzielnie bądź z innymi rodzajami Sił Zbrojnych RP. Samodzielność dowodzenia Wojskami Specjalnymi zlikwidowano 1 stycznia 2014.

Wojska Specjalne są prawdopodobnie jedynymi wojskowymi siłami specjalnymi na świecie jako wyodrębniony rodzaj sił zbrojnych nie wchodzący w skład marynarki wojennej lub wojsk lądowych.

Dzień Braci